435
شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج۲

5 / 17

توبه نمودن على بن فُضَيل بن عياض‏

۶۱۸.كتاب التوّابين ، ابن قُدامه- به نقل از يعقوب بن يوسف -: فُضَيل بن عِياض ، چنان بود كه هر گاه مى‏فهميد پسرش على ، در نماز ، پشت سرِ اوست، مى‏گذشت و درنگ نمى‏كرد و بيم نمى‏داد (آيات تهديدآميز قرآن را نمى‏خوانْد)، و هر گاه مى‏فهميد كه او پشت سرش نيست ، در [قرائت‏] قرآن ، سخت مى‏گرفت و آيات اندوهبار و ترس‏انگيز را مى‏خواند. روزى ، به گمان اين كه پسرش پشتِ سرش نيست، اين آيه را خواند: (پروردگارا ! بدبختى ما ، بر ما چيره آمد و ما ، مردمانى گم‏راه بوديم) . على ، از هوش رفت و بر زمين افتاد. فُضَيل كه دريافت پسرش ، پشت سرِ اوست و نقش بر زمين شده است، قرائت [خود] را مختصر نمود. سپس نزد مادرش رفتند و گفتند: او را درياب !
مادرِ على آمد و آبى بر سر و روى او پاشيد . على ، به هوش آمد. مادرش به فُضَيل گفت: سرانجام ، تو اين بچّه‏ام ، على را مى‏كُشى !
مدّتى گذشت و بار ديگر ، فُضَيل، به گمان آن كه على پشتِ سرش نيست، اين آيه را خواند: (و آنچه تصوّر[ش را ]نمى‏كردند، از جانب خدا برايشان آشكار مى‏گردد) . اين بار ، على ، نقش بر زمين شد و مُرد . پدرش ، قرائت [خود] را مختصر كرد. نزد مادرش رفتند و گفتند: به داد او برس !
مادرش آمد و بر سر و صورت او آب پاشيد ؛ امّا او مُرده بود. خدايش ، رحمت كند !


شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج۲
434

5 / 17

تَوبَةُ عَليّ بنِ فُضَيلِ بنِ عِياضٍ‏

۶۱۸.كتاب التوّابين لابن قدامة عن يعقوب بن يوسف : كانَ الفُضَيلُ بنُ عِياضٍ إذا عَلِمَ أنَّ ابنَهُ عَلِيّاً خَلفَهُ يَعني فِي الصَّلاةِ - مَرَّ ولَم يَقِف ولَم يُخَوِّف؛ وإذا عَلِمَ أنَّهُ لَيسَ خَلفَهُ تَنَوَّقَ‏۱ فِي القُرآنِ وحَزَّنَ وخَوَّفَ. فَظَنَّ يَوماً أنَّهُ لَيسَ خَلفَهُ فَأَتى‏ عَلى‏ ذِكرِ هذِهِ الآيَةِ: (رَبَّنَا غَلَبَتْ عَلَيْنَا شِقْوَتُنَا وَ كُنَّا قَوْمًا ضَالِّينَ)۲ قالَ: فَخَرَّ عَلِيٌّ مَغشِيّاً عَلَيهِ. فَلَمّا عَلِمَ أنَّهُ خَلفَهُ وأنَّهُ قَد سَقَطَ ، تَجَوَّزَ في القِراءَةِ. فَذَهَبوا إلى‏ اُمِّهِ فَقالوا: أدرِكيهِ . فَجاءَت فَرَشَّت عَلَيهِ ماءً ، فَأَفاقَ. فَقالَت لِفُضَيلٍ: أنتَ قاتِلُ هذَا الغُلامِ عَلِيٍّ . فَمَكَثَ ما شاءَ اللَّهُ ، فَظَنَّ أنَّهُ لَيسَ خَلفَهُ ، فَقَرَأَ (وَ بَدَا لَهُم مِّنَ اللَّهِ مَا لَمْ يَكُونُواْ يَحْتَسِبُونَ)۳ فَخَرَّ مَيِّتاً وتَجَوَّزَ أبوهُ فِي القِراءَةِ. واُتِيَت اُمُّهُ فَقيلَ لَها: أدرِكيهِ. فَجاءَت فَرَشَّت عَلَيهِ ماءً فَإِذا هُوَ مَيِّتٌ رَحِمَهُ اللَّهُ.۴

1.تنوَّق في الأمر : تأنّق فيه . وتنوَّق في مطعمه وملبسه : تجوّد وبالغ (مجمع البحرين : ج ۳ ص ۱۸۵۰ «نوق») .

2.المؤمنون : ۱۰۶ .

3.الزمر : ۴۷ .

4.كتاب التوّابين لابن قدامة : ص ۲۰۹ الرقم ۷۸ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج۲
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 62883
صفحه از 506
پرینت  ارسال به