97
شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج۲

روايت حضرت زهرا عليها السلام در خطبه فدكيه با بيانى كوتاه، مؤيد اين حقيقت است :
فيهِ تِبيانُ حُجَجِ اللَّهِ المُنَوَّرَةِ ، ومَحارِمِهِ المَحدودَةِ ، وفَضائِلِهِ المَندوبَةِ ، وجُمَلِهِ الكافِيَةِ ، ورُخَصِهِ المَوهوبَةِ ، وشَرايِعِهِ المَكتوبَةِ .۱
در آن، حجّت‏هاى نورانى خداوند و حرام‏هاى تعيين شده او، و فضايل فراخوانده‏اش ، و عام‏هاى فراگير كفايت كننده او ، و رخصت‏هاى ارزانى شده‏اش، و قوانين و احكام واجب گشته‏اش، بيان شده‏اند.

از اين روايات است نقلى از امام رضا عليه السلام كه در آن، قرآن را شامل حلال و حرام و حدود و احكام و هر آنچه بندگان بدان نياز دارند معرفى مى‏كند .۲ پس با توجه به اين روايات ، فهميده مى‏شود كه تفصيل حلال و حرام و حدود و احكام و به طور كلى آنچه انسان بدان نيازمند است ، در قرآن وجود دارد و به فرمايش امام صادق عليه السلام حتى حكم قضايى مربوط به اختلاف اشخاص. ۳

3. جامعيت نسبت به ديگر كتب آسمانى‏

اين گروه ، جامعيت قران را در مقايسه با ديگر متون وحيانى دانسته و در توضيح آن آورده‏اند كه چون ذات خداوند بر قلوب انبيا عليهم السلام تجلى مى‏كند و اين تجليات به اعتبار اختلاف قلوب آنها متفاوت اند ، و با توجه به اين كه پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله خاتم پيامبران و مظهر تجلى اسم اللَّه اعظم است، پيامبر اسلام ، جامع كمالات پيامبران، و كتاب او نيز جامع كتب وحيانى است.۴
آيات و رواياتى كه بر مُهَيْمِن (مسلّط و مُشْرف) بودن قرآن اشاره دارند ، مؤيد اين مطلب اند كه از آن جمله است:

1.ر . ك : ص ۷۹ ح ۳۲۵ .

2.ر . ك : ص ۸۱ ح ۳۲۶ .

3.ر . ك : ص ۸۹ ح ۳۴۱ .

4.ر. ك: شرح فصوص الحكم : ص‏۱۱۵۳ - ۱۱۵۶؛ آداب الصلوة : ص‏۳۱۰.


شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج۲
96

(وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْءَانِ مَا هُوَ شِفَآءٌ وَ رَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ .۱
و ما از قرآن آنچه براى مؤمنان شفا و رحمت است نازل مى‏كنيم)
.
(شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِى أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْءَانُ هُدًى لِّلنَّاسِ .۲
ماه رمضان ماهى كه قرآن در آن فرو فرستاده شد، در حالى كه براى عموم مردم رهنمود است)
.
شيخ طوسى‏۳ و طبرسى (تِبْيَنًا لِّكُلِ‏ّ شَىْ‏ءٍ) را بيان مشكلاتى دانسته‏اند كه مربوط به امور دين است.۴ زمخشرى نيز آيه را در ارتباط با امور دينى وبيان امور مربوط به سعادت افراد دانسته است. ۵ علامه طباطبائى نيز با توجه به نقش هدايتى قرآن ، مراد از «كل شى‏ء» را همه چيزهايى دانسته كه بازگشت آنها به هدايت است، از معارف مرتبط به مبدأ و معاد گرفته تا اخلاق فاضله، احكام و اديان الهى و قصص و مواعظى كه مردم در هدايت وراه يافتنشان به آن محتاج‏اند.۶
رواياتى نيز وجود دارند كه قرآن را در بيان احكام و قوانين مورد نياز مردم براى زندگى سعادتمندانه، جامع دانسته‏اند. در نقلى از امام على عليه السلام آمده است كه: «خدا حكمى از دين خود را بر شما پنهان نگذاشت و هيچ مطلبى را كه مورد رضايت و خشنودى‏اش باشد وا نگذاشت، جز اين كه نشانى آشكار و آيه‏اى محكم كه از آن جلوگيرى يا به سوى آن دعوت كند، برايش قرار داد».۷ ايشان در ادامه، مستند كلام خود را (مَّا فَرَّطْنَا فِى الْكِتَبِ مِن شَىْ‏ءٍ)۸ و(تِبْيَنًا لِّكُلِ‏ّ شَىْ‏ءٍ)۹ قرار داده است.

1.اسرا : آيه ۸۲.

2.بقره : آيه ۱۸۵.

3.التبيان فى تفسير القرآن : ج‏۶ ص‏۴۱۸.

4.مجمع البيان : ج‏۶ ص‏۴۱۶.

5.الكشاف : ج‏۲ ص‏۶۲۸.

6.الميزان فى تفسير القرآن : ج‏۱۲ ص‏۳۲۵.

7.نهج البلاغة : خطبه ۱۸۳ .

8.انعام : آيه ۳۸.

9.نهج البلاغة : خطبه ۱۸ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج۲
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 63963
صفحه از 506
پرینت  ارسال به