شده است:
(فَجَعَلَهُمْ جُذَ ذًا إِلَّا كَبِيرًا لَّهُمْ لَعَلَّهُمْ ... .^۱
همه آنها را خرد كرد ، جز بزرگ آنها را تا شايد به سراغ آن بروند).

سه . جدال موسى عليه السلام با فرعون‏

آيات بسيارى در قرآن ، ناظر به داستان حضرت موسى عليه السلام و مناظره ، محاجّه و جدال اَحسن آن حضرت با فرعون اند. آن حضرت هنگامى كه از سوى خداوند مأموريت يافت تا به جانب فرعون رود و او را به حق دعوت كند، چند چيز از خداوند خواست كه از جمله آنها شرح صدر و گشايش زبان بود:
(قَالَ رَبِ‏ّ اشْرَحْ لِى صَدْرِى * وَ يَسِّرْ لِى أَمْرِى * وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِى * يَفْقَهُواْ قَوْلِى .^۲
گفت : پروردگارا ، به سينه‏ام گشايش ده ، و كارم را آسان ساز ، و گره از زبانم باز كن ، تا گفتارم را بفهمند).
از اين آيات بر مى‏آيد كه در جدال احسن ، شخص مجادل بايد از شرح صدر و تحمل برخوردار باشد و از بيانى شيوا و دور از تعقيد و ابهام بهره برد تا تفهيم و تفّهم به خوبى صورت پذيرد و حق از باطل ممتاز گردد.
ويژگى ديگر مجادل ، گفتار نرم و رفتار ملايم است كه در آيه‏اى ديگر به آن اشاره شده است:
(اذْهَبَآ إِلَى‏ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى‏ * فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّيِّنًا لَّعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَى‏ .^۳
به سراغ فرغون برويد ، كه او سركشى كرده است ، و با او به نرمى سخن بگوييد ، تا شايد پند گيرد و يا بيمناك شود).

به ياد آر هنگامى را كه او به پدر و قومش گفت : اين مجسمه‏هايى كه شما ملازم آنها شده‏ايد ، چيستند ؟)(إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَ قَوْمِهِ مَا تَعْبُدُونَ .¹
به ياد آر هنگامى را كه او به پدر و قومش گفت : چه چيزى را مى‏پرستيد ؟)

ج - جدال با ستاره‏پرستان‏

(فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ الَّيْلُ رَءَا كَوْكَبًا قَالَ هَذَا رَبِّى فَلَمَّآ أَفَلَ قَالَ لَآ أُحِبُّ الْأَفِلِينَ * ... وَحَآجَّهُ قَوْمُهُ قَالَ أَتُحَجُّونِّى فِى اللَّهِ وَقَدْ هَدَلنِ ... .^۲
وقتى شب بر او پرده افكند ، ستاره‏اى را ديد و گفت : اين پروردگار من است . وقتى آن ستاره غروب كرد ، گفت : من غروب‏كننده‏ها را دوست ندارم ... قومش با او به احتجاج پرداختند . گفت : با من در باره خداوند محاجه مى‏كنيد ، در حالى كه خداوند مرا هدايت كرده است؟)

د - مجادله با نمرود

(أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِى حَآجَّ إِبْرَ هِيمَ فِى رَبِّهِ ... فَإِنَّ اللَّهَ يَأْتِى بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ ؛^۳
آيا خبر نيافتى از آن كسى كه با ابراهيم در باره پروردگارش محاجّه مى‏كرد ... خداوند خورشيد را از مشرق مى‏آورد ، پس تو آن را از مغرب بياور).
از روشى كه حضرت ابراهيم عليه السلام در اين مجادله به كاربرده است، استفاده مى‏شود كه مجادل ، حق دارد از حجّتى به حجّت ديگر منتقل شود.^۴گفتنى است كه مجادله آن حضرت در فضاى بتكده و شكستن بت‏ها و گذاشتن تبر بر دوش بت بزرگ نيز از نمونه‏هاى جدال احسن شمرده مى‏شود كه به زيبايى در آيات سوره انبيا ترسيم