پژوهشى در باره خريد و فروش مصحف۱
قرآن كريم در فقه اسلامى احكامى ويژه دارد كه از جمله آنها احكام خريد و فروش قرآن است و در آن، از جواز يا عدم جواز خريد و فروش قرآن بحث مىشود.۲ برخى نگارندگان كتب علوم قرآنى بر اين باورند كه گردآورى آيات و سورههاى قرآن در «مُصحف» - كه اوراق و صفحات منظم دارد - پس از عصر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله روى داده است.۳ برخى ديگر گفتهاند كه قرآن به شكل مصحف كنونى در زمان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله وجود داشته است؛ زيرا بر پايه مفادّ برخى احاديث، نسخههايى از قرآن در خانه و مسجد پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و نيز نزد برخى صحابه بوده و ياران پيامبر صلى اللَّه عليه و آله قرآن را به شكل فعلى ختم مىكردهاند. ۴
بر اساس ديدگاه نخست، پس از دوران عثمان بود كه مصاحف قرآن به طور گسترده انتشار يافت و كاربرد آن رايج شد.۵ بنا بر حديثى منقول از امام صادق عليه السلام،
1.اين پژوهش ، به وسيله فاضل گرامى جناب آقاى سيّد رضا هاشمى ، انجام شده است .
2.براى ديدن مباحث فقهى مربوط به قرآن (مصحف) و در پيرامون آن، ر.ك: حول القرآن الكريم (موسوعة الفقه : ج ۱۱۲) .
3.البرهان فى علوم القرآن : ج۱ ص۲۸۱؛ الإتقان فى علوم القرآن : ج۱ ص۵۱؛ المحرر الوجيز : ج۱ ص۴۹.
4.ر . ك : ج ۱ ص۲۷۲ (پژوهشى در باره گردآورى قرآن). نيز، ر.ك: تدوين قرآن : ص۲۳۱؛ تاريخ القرآن : ص ۱۱۸ - ۱۲۱؛ البيان : ص۲۵۰ - ۲۵۱ .
5.علوم القرآن : ص۱۰۸؛ المحرر الوجيز : ج ۱ ص ۴۹ .
