نكته
روايات اين باب را به سه دسته مىتوان تقسيم كرد :
1 . رواياتى كه دلالت دارند خداوند سبحان به پيامبر سخنان جامع عنايت كرده است ولى توضيح ندادهاند كه مقصود از سخنان جامع چيست.
2 . روايتى كه تصريح مىكند مقصود از سخنان جامع ، قرآن است .
3 . روايتى كه دلالت دارد جامعترين سورههاى قرآن ، سوره حمد است .
بنا بر اين ، جمعبندى روايات باب ، اين است كه يكى از ويژگىهاى قرآن ، جامعيت الفاظ آن است ، و در ميان همه سورهها ، سوره حمد ، جامعترين آنهاست .
اين نكته نيز قابل توجه است كه روايات دسته اوّل ، مىتوانند شامل سخنان غير قرآنى آن حضرت نيز باشند ، چنان كه در ويژگىهاى آن حضرت آمده است : «يَتكَلَّمُ بِجَوامِعِ الكَلِمِ فَصْلاً ، لا فُضُولَ فِيهِ وَلَاتَقْصِيرَ ؛۱ او با سخنان جامع ، سخن مىگفت ، بى آن كه در سخن وى فزونى يا كاستى باشد» .
