خريد و فروش مصحف بوده‏اند.^۱
تقريباً تمامى فقهاى اهل سنّت، خريدن مصحف قرآن را اجازه داده‏اند؛ ولى در باره جواز فروش آن اختلاف نظر دارند: حنفيان، مالكيان و شافعيان، فروش مصحف را جايز شمرده‏اند.^۲ البته برخى از آنان بويژه شافعيان، به كراهت آن قائل اند و اين قول از شافعى هم نقل شده‏^۳ است. مستند كراهت، از يك سو ضرورتِ تعظيم و بزرگداشت قرآن كريم است - تا ابزار تجارت و منفعت‏طلبى قرار نگيرد - و از سوى ديگر، سيره صحابيان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله. ^۴ احمد بن حنبل و به تبع او فقهاى حنبلى، با استناد به همين ادلّه‏^۵، به حرمت بيع مصحف قائل شده‏اند؛^۶ ولى خريدن مصحف از آن رو كه مستلزم روا داشتن ابتذال نسبت به كتاب خدا نيست، جايز است و تنها شمارى از حنبليان، خريدن مصحف را مكروه شمرده‏اند.^۷
به نظر بيشتر مذاهب اهل سنّت، فروختن مصحف قرآن به شخص كافر جايز نيست؛ زيرا موجب اهانت به قرآن مى‏گردد؛^۸ ولى حنفيان فروش قرآن به كافر را مجاز دانسته‏اند و البته بر كافر نيز واجب مى‏دانند كه آن را به مسلمانى بفروشد.^۹ از جمله ادلّه قائلان به حرمت، اين حديث نبوى است كه از مسافرت كردن مسلمانى كه قرآن را به همراه دارد، به سرزمين دشمن، نهى فرموده است.^۱۰همچنين در

مصحف‏هاى قرآن در زمان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در راه باريكى ميان منبر آن حضرت و ديوار مسجد نصب شده بود و هر كس هر سوره‏اى را كه مى‏خواست، از روى آنها استنساخ مى‏كرد. در ادامه حديث تصريح شده است كه خريد قرآن پس از عصر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله رواج يافت.^۱
در منابع حديثى شيعه و اهل سنّت ، هيچ روايتى از زمان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در اين باره به چشم نمى‏خورد. پس مى‏توان دريافت كه مسئله خريد و فروش مصحف قرآن از زمان صحابه مطرح شده و در باره حكم شرعى آن نيز بحث و گفتگو بوده است. كهن‏ترين گزارش‏ها در اين باره، مباحثى است كه از صحابه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نقل شده است .

ديدگاه اهل سنّت‏

از ابن عباس و سعيد بن جبير نقل شده كه فروش قرآن را روا دانسته‏اند، ولى با اين شيوه كه قرآن ابزار كسب درآمد قرار گيرد، مخالفت كرده‏اند.^۲ از عمر بن خطاب و عبداللَّه بن عمر نقل شده كه به صراحت، خريد و فروش مصحف قرآن را ممنوع دانسته‏اند و كسانى مانند عبد اللَّه بن مسعود و ابوموسى اشعرى آن را مكروه شمرده‏اند.^۳ در برابر اين دو گروه، برخى از صحابه و تابعيان ، ميان خريد و فروش تفصيل قائل شده‏اند؛ از ابن عباس، سعيد بن جبير، قتادة بن دعامه و جابر بن عبد اللَّه نقل شده است كه خريدن مصحفْ جايز، ولى فروش آن ممنوع است. ^۴ شمارى از تابعان هم مانند عكرمه، عامر شعبى، حكم بن عينيه و حسن بصرى قائل به جواز