فِرَق و مذاهب اسلامي قائل است. در بخش پاياني نوشتار حاضر، نمونه‏هايي از مواضع اعتدالي او در مواجهه با اصحاب و خلفا آمده است.
كليدواژه‏ها: تقريب، اعتدال مذهبي، بدعت، اصحاب، خلفا، نقض.

12
كتاب «نقض» و اعتدال مذهبي

رضا بابايي ^۱

پيش رو، اشاراتي است به برخي عبارات كتاب نقض كه بر اعتدال ديني و انديشه اصولي مؤلّف، دلالتي روشن دارند. نخست آشكار مي‏گردد كه اين ميانه‏روي در كتاب، دستاورد تقيه و مماشات نيست. مؤلّف دانشمند نقض، در عين دفاع جانانه از همه مباني شيعه اثناعشري، پاره‏اي از آنچه در روزگار وي از آموزه‏هاي شيعي به شمار مي‏آمد و در سده‏هاي پسين بر شمار آنها افزوده شد، جزء اصول و فروع مذهب نمي‏داند. وي، حشويه و غلات را مقصّران اصلي ‏در اين بدعت‏ها مي‏خواند. نقض، اگرچه در نقد كتابي است كه در زمان او در نقد شيعه به تحرير درآمده بود، آراي غاليان و حشويه را نيز از تيغ نقد خود بي‏نصيب نمي‏گذارد.
غير از تصريحات عبد الجليل در جاي‏جاي كتاب، شيوه او در نقد كتاب بعض فضائح الروافض نيز به‏خوبي، مرام اعتدالي او را نشان مي‏دهد كه شايد از همه آشكارتر، احترامي است كه براي همه بزرگان