با آوردن نمونه‏هايي از متن كتاب، جلوه‏هاي اين سه دوره، همچنين نقش زبان ري در اين كتاب، بررسي شده است.
كليدواژه‏ها: فرم زباني كتاب نقض، دوره ساماني، دوره غزنوي، دوره سلجوقي، نثر فنّي، آرايه‏هاي ادبي.

23
بررسي فرم زباني كتاب «نقض» با اشاراتي به موضوعات محتوايي آن

مريم غفّاري جاهد ^۱

كتاب نقض، تأليف عبد الجليل رازي قزويني، دانشمند شيعي قرن ششم است كه در ردّ كتاب بعض فضائح الروافض نوشته شده است. اين كتاب ـ كه حدود پنجاه سال پيش از حمله مغول تأليف شده ـ از جهت اطلاعات مفيدي كه در باره نام كتاب‏ها و محلاّت و مدارس و كتاب‏خانه‏هاي شيعه در شهرهاي ايران مي‏دهد ـ كه از برخي از آنها اثري نيست ـ ، قابل توجّه است. كتاب نقض در نيمه قرن ششم به رشته تحرير در آمده و از نظر زباني، تحت تأثير سه جريان سبكي قرار دارد :سبك نثر دوره ساماني، سبك نثر دوره غزنوي و سلجوقي اوّل و سبك نثر فنّي. همچنين از ديدگاهي ديگر برخي واژه‏ها و تركيبات اين كتاب، تحت تأثير لهجه اهالي ري است. در بخش اوّل اين مقاله، به محتواي اين كتاب از جهت اهميت و ارزش مطالب، پرداخته شده و در بخش دوم، پس از توضيح ويژگي‏هاي سبكي سه دوره نثر فارسي،