109
عبدالجليل رازي قزويني

بانگ نماز گفتن: أشهد أنّ معداً رسول اللَّه و أشهد أنّ عليّاً ولى اللَّه».۱عبد الجليل قزوينى معتقدان به اين باور را جزء ملاحده مى‏شمارد و مى‏نويسد:
اين ائمه ملاحده را كه با القاب و اسامى ياد كرده است - عليهم لعائن اللَّه تَتْرى - كه هميشه به لعنت شيعت ملعون بودند.۲
از اين سخنان چنين فهميده مى‏شود كه موضوع افزودن شهادت ثالثه بر اذان و اقامه و نيز لعن عايشه، ديدگاه رايج در بين اسماعيليان مصر بوده است. اين كه واقعاً آنان چنين باورهايى داشته‏اند و يا آن كه به خاطر فعاليت گسترده اسماعيليان در ايران و جوّ وحشت و ترورى كه پيروان حسن صباح در آن زمان در ايران به وجود آورده بودند و هر گروهى، دشمن خود را منتسب به اين جريان مى‏كرد و هر نوع بدى و منكرى را به اينان نسبت مى‏دادند، زمينه‏ساز چنين شايعه‏اى بود، امرى است كه نياز به تحقيق دارد؛ ولى از سخن نويسنده بعض فضائح الروافض و نيز نقض، چنين فهميده مى‏شود كه اين قبيل بدعت‏ها منسوب به اسماعيليان است. در مورد شهادت به پيامبر بودن معد بعيد نيست كه سخن نويسنده بعض فضائح الروافض، نوعى رندى باشد؛ زيرا بسيار بعيد است كه آنان در جامعه اسلامى مصر چنين چيزى در اذان و اقامه گفته باشند. اين احتمال وجود دارد كه اشتباه شنيدارى براى

1.همان، ص ۹۵.

2.همان، ص ۹۴ - ۹۵.


عبدالجليل رازي قزويني
108

انتقاد ديگر بر شيعه، موضوع شهادت ثالثه است. اين بند كه امروزه بين شيعيان امرى متداول شده، به گونه‏اى كه اگر كسى آن را نفى كند، مورد ملامت توده‏هاى عوام قرار مى‏گيرد، جزء بندهاى اذان و اقامه نيست و بعدها از سوى مفوّضه به اذان و اقامه افزوده شده است و شخصيت‏هاى مهمّى چون شيخ صدوق به طور صريح آن را نفى مى‏كنند و چنين بدعت‏گذارانى را غير شيعه مى‏شمارد و بر آنان لعن و نفرين مى‏كند.۱ در روزگار عبد الجليل قزوينى نيز شيعيان بر اين باور بودند كه اين بند، جزء اذان و اقامه نيست و ديگران آن را به اذان و اقامه افزوده و به شيعه نسبت داده‏اند. وى در باره شهادت ثالثه ديدگاه شيعه را چنين تقرير مى‏كند:
به مذهب شيعت اگر چه على را نص و معصوم و بهتر از هر يك از امّت گويند، مذهب ايشان چنين است كه اگر در ميان فصول بانگ نماز، بعد از شهادتين كسى گويد: أشهد أنّ عليّاً ولى اللَّه، بانگ نمازش باطل باشد و با سر بايد گرفت، و نام على در بانگ نماز بدعت است و به اعتقاد كردن معصيت، و گوينده اين، در لعنت و غضب خداى باشد.۲
عبد الجليل اين پاسخ را در ردّ سخن نويسنده بعض فضائح الروافض مى‏گويد كه نوشته: «و معلوم است كه چه كردند در عهد نزار و معد و عزيز و حاكم و مستنصر و غيرهم از الحاد به‏ظاهر كردن، و در

1.كتاب من لا يحضره الفقيه، ج ۱، ص ۲۹۱.

2.نقض، ص ۹۷ .

  • نام منبع :
    عبدالجليل رازي قزويني
تعداد بازدید : 68639
صفحه از 172
پرینت  ارسال به