127
عبدالجليل رازي قزويني

روزهاى پس از آن نقل مى‏كند كه از نظر تاريخى، بسيار قابل توجّه است.
اطّلاعات تاريخى كم‏ياب و مفيد ديگرى نيز در كتاب وجود دارند كه ذكر همه آنها در اين مجال اندك، امكان‏پذير نيست.

ح. بهره‏هاى تفسيرى‏

از آن جايى كه كتاب نقض در پاسخ نوشته‏اى تقرير يافته است كه در ردّ شيعه نوشته شده، به طور قهرى به پاره‏اى از آيات قرآنى به عنوان استشهاد و استدلال اشاره شده است و در باره مفاد آنها بحث شده است. از اين رو، مباحث تفسيرى به صورت قابل توجّهى در اين كتابْ وارد شده است. از جمله بحث‏هاى تفسيرى‏اى كه در اين كتاب آمده، مباحثى است در باره سوره حمد. نويسنده بعض فضائح الروافض تلاش مى‏كند با تفسيرهاى خاص از سوره حمد، بخشى از مباحث كلامى در خصوص بى‏اختيار بودن انسان در ايجاد افعال خود و انتساب همه رفتارها و كردارهاى انسانى به خدا را استنتاج كند. وى همه آيات اين سوره را به ديدگاه يادشده تفسير مى‏كند و عبد الجليل در برابر وى از همين آيات براى نفى ديدگاه نويسنده مزبور و اثبات اختيار انسان بهره مى‏گيرد.۱
در مبحث عدم امكان رؤيت خداوند به تفسير آيه 153 سوره مبارك نساء مى‏پردازد.۲ همچنين از آيات 62 سوره زمر،۳ 260 بقره،۴

1.همان، ص ۴۹۱ - ۴۹۴.

2.همان، ص ۴۸۵.

3.همان، ص ۴۶۲.

4.همان، ص ۴۸۸.


عبدالجليل رازي قزويني
126

مى‏ديد و فرقى بين آنان نمى‏گذاشت. اين نكته، نياز به بحثى جدّى دارد كه در ادامه، اشاره كوتاهى به آن خواهيم داشت.
مرحوم قزوينى در مورد هر كدام از اين افراد، اطّلاعات خوبى ارائه مى‏دهد كه براى محقّقان تاريخ، بسيار مفيد است.
در اين كتاب، نام اميران و وزيرانى كه به دست پادشاهان به شيوه‏هاى گوناگون و با اتّهام‏هاى مختلف كشته شده‏اند، آمده است. عبد الجليل به عنوان يك قاعده كلّى در مورد قتل اين قبيل افراد مى‏نويسد:
كشتن وزرا و اصحاب قلم به مذهب و اعتقاد تعلّق ندارد كه سلاطين امرا و وزرا را بسى كشتند براى استقامت ملك خويش.۱
آگاهى تاريخى ديگرى كه مى‏توان در اين كتاب يافت، مربوط به گروه‏ها و فِرَق مختلف مذهبى است. مرحوم قزوينى در مواردى، به شناساندن اين گروه‏ها مى‏پردازد و يا دست كم بخش‏هايى از باور اينان را يادآور مى‏گردد و در بسيارى از موارد، فقط به نام بردن آنها بسنده مى‏كند. به خاطر اهميت اين قبيل گزارش‏ها آن را به طور مستقل مورد بحث قرار خواهيم داد.
در بخش‏هاى واپسين كتاب كه مقوله خلافت شيخين و نيز گزارش‏هايى در باره زندگى و دارايى‏هاى اصحاب پيامبر صلى اللَّه عليه و آله مطرح مى‏شود، عبد الجليل، نكات تاريخىِ قابل توجّهى از آن روزگار را بيان مى‏كند. سخنرانى‏هاى شمارى از اصحاب پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را در روز سقيفه و

1.همان، ص ۱۳۰.

  • نام منبع :
    عبدالجليل رازي قزويني
تعداد بازدید : 68617
صفحه از 172
پرینت  ارسال به