21
عبدالجليل رازي قزويني

مرحوم قزوينى در مطاوى كتاب نقض به اين نوشته خود و محتواى آن اشاره كرده و در جايى از آن مى‏نويسد:
... و عدد اسامى همه خلفا و القاب ايشان ما در كتاب البراهين فى إمامة أمير المؤمنين بيان كرده‏ايم در تاريخ سنه سبع و ثلاثين و خمسمئة.۱
وى در ادامه بحث از آيات و رواياتى كه بر امامت على بن ابى طالب عليه السلام دلالت مى‏كند، مى‏نويسد:
و ما در كتاب البراهين فى إمامة أمير المؤمنين بيان آيت و وجه خبر و دلالت بر امامت، به سمع گفتيم.۲
ظاهراً مقصود قزوينى از عدد و اسامى و القاب خلفا، خلفايى هستند كه حاكميت را در دست گرفتند و شامل خلفاى راشدين، خلفاى اُمَوى و عبّاسى مى‏گردد و مقصود، خلفاى بر حق بر اساس ديدگاه شيعه نيست. در آن زمان، اطلاق واژه خليفه به دوازده امام عليهم السلام متداول نبود. به احتمال بسيار زياد در اين كتاب، ضمن بحث از اثبات امامت على عليه السلام از خلفاى صدر اسلام و نيز از اُمَويان و عبّاسيان هم سخن به ميان آمده است.

ج. السؤالات والجوابات‏

اين مجموعه، هفت جلد بوده و به شكل پرسش و پاسخ نگاشته شده است.۳ هم‏دوره وى شيخ منتجب الدين ابى الحسن على بن عبيد اللَّه ابن رازى در كتاب فهرست خود، در يادكرد آثار عبد الجليل، به اين

1.نقض، ص ۳۷۶.

2.همان، ص ۶۴۱.

3.ايضاح المكنون، ج‏۲، ص ۳۰۴.


عبدالجليل رازي قزويني
20

اختيار ديگران بود، دست يافت؟ وى در جاى ديگرى از كتابش پى‏جويان ديدگاه شيعه در باره عايشه را به خواندن اين كتاب توصيه مى‏كند و مى‏نويسد:
هركس از فريقين كه خواهد كه اعتقاد شيعه در باره عايشه و اُمّ سلمه و همه زنان مصطفى بداند، بايد كه كتاب فى تنزيه عايشه كه ما در دولت امير عبّاس غازى و عهد قاضى القضات سعيد حسن استرآبادى، به اشارت امير سيّد شمس الدين الحسينى - رحمة اللَّه عليه - ساختيم، برگيرد و بخواند.۱
از اين عبارت عبد الجليل چنين به دست مى‏آيد كه اين نوشته در زمان خود، اشتهار لازم را داشت و نسخه‏هاى آن به مقدارى بوده كه براى بسيارى قابل دسترس باشد و همين امر با تصريح وى بر اين كه از آن «نسخت‏ها دارند» اين اميد را ايجاد مى‏كند كه شايد نسخه‏اى از آن در جايى پيدا شود. از گزارش مرحوم مجلسى به دست مى‏آيد كه اين كتاب در زمان وى وجود داشت و از يورش مغولان به سلامت گذشته بود و همين امر، آرزوى يافته شدن آن را بيشتر در دل انسان ايجاد مى‏كند.۲

ب. البراهين فى إمامة امير المؤمنين عليه السلام‏

وى اين كتاب را به سال 537ق، در اثبات امامت على بن ابى طالب عليه السلام نوشته است و در آن، شمار خلفا، نام و القاب آنان را تحرير كرده است. اين كتاب به نام البرهان فى إمامة امير المؤمنين عليه السلام هم ياد شده است.

1.همان، ص ۲۹۵.

2.بحار الأنوار، ج ۱۰۲، ص ۲۵۰.

  • نام منبع :
    عبدالجليل رازي قزويني
تعداد بازدید : 68372
صفحه از 172
پرینت  ارسال به