كتاب «نقض»
1. فرهنگ نقضنويسى
نقضنويسى، پيشينهاى كهن دارد. در جهان اسلام با پيدايش گرايشهاى كلامى مسبوق به اختلافات سياسى كه در دو جريان علوى و اُمَوى نمود پيدا كرده بود، ردّيهنويسى، پا به عرصه وجود گذاشت. اختلافى كه با كشته شدن خليفه سوم و انتخاب على عليه السلام به خلافت مسلمانان، با دو عنوان علويان و عثمانيان به وجود آمد، موجب شد شمارى از مسلمانان كه از زيادهخواهىهاى اُمَوى خسته شده بودند و به خاندان پيامبر اسلام روى آورده بودند، به تنقيص جريان اُمَوى - كه نمود آن را در آن روز در عثمان، خليفه دوم مسلمانان مىديدند - بپردازند. در برابر اين جريان، اُمَويان - كه قدرت خود را در حال فروپاشى مىديدند - بر آن شدند كه خود را در پناه نام عثمان بن عفّان به عنوان مدافع اسلام مرسوم قرار دهند. از اين به بعد، دو گرايش علوى و عثمانى به وجود آمد. اين دو جريان، آثار بسيارى در ردّ يكديگر مىنوشتند و هر كدام، جريان ديگر را باطل و خود را بر حق مىشمردند.
اين جريان تا مدّتها بر همين منوال بود و حتّى با به وجود آمدن
