عظيمى دست مى‏يازد. نوشته‏اى از خود به يادگار مى‏گذارد كه به جرئت مى‏توان گفت اين كتاب، ديدگاه رسمى شيعه در آن روزگار است. اين افزون بر بسيارى از نكته‏ها و فوايدى است كه در لابه‏لاى اين كتاب وجود دارد و شمار قابل توجّهى از اين نكته‏ها و فوايد، تنها در اين كتاب وجود دارد و اگر اين نوشته نمى‏بود، هيچ منبعى براى تبيين آنها وجود نداشت و اين اطّلاعات به كلّى از بين مى‏رفت.

نويسنده «بعض فضائح الروافض»

كتاب نقض، نقد و بررسى كتاب بعض فضائح الروافض است. مرحوم عبد الجليل قزوينى، نويسنده كتاب ياد شده را معرفى نمى‏كند. البته اين بدان معنا نيست كه وى را نمى‏شناخت؛ بلكه به طور كامل وى را مى‏شناخت و از نوع تفكّر و نگرش و اعتقادات وى آگاهى داشت. وى در آغاز بحث چنين مى‏نويسد:
وچون بر پشت اين مجموعه نام مصنّف نبود و اصل معتمد از نام و لقب و فعل و نسب او اعلام گويد كه كيست و غرضش از جمع اين كتاب چيست، معلوم شد كه اين شروع، از سر بُغض و عداوت امير المؤمنين على است.^۱
از اين عبارتْ روشن است كه على رغم آن كه نويسنده بعض فضائح الروافض، نام خود را روى كتاب ذكر نكرده است، با اين حال، فرد مورد اعتمادى به عبد الجليل قزوينى گفته است كه نويسنده چه كسى است و نام ولقب و كارش چيست و هدفش از نوشتن اين كتاب چيست. حتّى

اشاره نكرده است، با اين حال، امّا خواننده كتاب به خوبى در مطاوى كتاب اين بخش را هم مشاهده مى‏كند. در هر صورت، نگارش چنين كتابى از سوى فردى كه بنا به اشاره‏هاى صاحب نقض در آن روز، از افراد مطرح جامعه بود و ارسال نسخه‏اى از آن به قزوين - كه غالب آنان مذهب سنّى داشتند - و قرائت اين نوشته در مجالس سرّى براى توده‏هاى ناآگاه، موجب تشويه چهره شيعه مى‏شد و در روزگارى كه كشتن افراد به اتّهام‏هاى دينى و مذهبى، امرى فراگير بود، چنين نوشته‏هايى بسيار زيانمند بود و به راحتى مى‏توانست شمار قابل توجّهى از شيعيان را به كام مرگ بفرستد و شيعيان زيادى را به ترديد و دودلى بيندازد. چنين پيامدهايى، بار سنگين دفاع از موضع شيعه و تبيين ديدگاه رسمى و پاسخ به اين اتهام‏ها را بر دوش بزرگان شيعه مى‏گذاشت.
چند نكته به عنوان قرائنْ نشان مى‏دهد كه در اين زمينه، عبد الجليل قزوينى، بهترين ومناسب‏ترين فردى تلقّى مى‏شد كه به اين مهم دست يازد. از اين كه رئيس شيعيان وقت، به عبد الجليل قزوينى تكليف مى‏كند كه ديدگاه شيعه را در باره عايشه، زن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله تبيين كند، و اين كه وى چندين كتاب با عنوان پرسش و پاسخ نوشته است و متن همين كتاب - كه از محتوايى قوى و قلمى شيوا و نزاكت قلمى بالا برخوردار است - ، و نيز تصريح عبد الجليل در آغاز كتاب، مبنى بر اتّفاق بزرگان وقت شيعه بر اين كه وى مناسب‏ترين فرد در اين زمينه است، همه دلايل روشنى بر اين نكته است كه عبد الجليل قزوينى، شايسته‏ترين فرد براى چنين پاسخگويى است و بر همين اساس، وى به چنين كار