است.^۱ عبد الجليل قزوينى از محتواى كتاب بعض فضائح الروافض به اين نتيجه مى‏رسد كه نويسنده آن، در حدود 45 سالگى، اين كتاب را نوشته است.^۲

انگيزه نويسنده «بعض فضائح الروافض» از نگاه عبد الجليل‏

مرحوم عبد الجليل قزوينى در لابه‏لاى كتابش بارها از انگيزه نويسنده بعض فضائح الروافض سخن مى‏گويد و آن را انگيزه‏اى نه براى دفاع از سنّت، بلكه براى ايجاد اغتشاش و تحريك عوام مى‏داند. عبد الجليل معتقد است كه نويسنده نوسنّى، از كتاب خودش سه نسخه آماده كرده است:
يكى به خزانه اميرك معروف فرستاده و ديگرى مصنّف مى‏دارد و در خفيه بر عوام الناس مى‏خوانَد و نسختى از آن نقل كرده به قزوين - كه هرگز علماى منصف بدان مقام نكنند - مگر سبب تهييج عوام الناس و آلت پاى‏خوانان و دست‏آويز فتّانان شود و از آن‏جا تولّد فسادهاى گران ممكن گردد كه بيشتر وزر وبال آن و نكال آن به دنيا و آخرت در گردن مؤلّف ماند.^۳
اين عبارتْ تصريح دارد كه انگيزه نويسنده از نگاه عبد الجليل، ايجاد آشوب و تحريك توده‏هاى ناآگاه بود. وى در جاى ديگرى، بعد

گمانه‏زنى‏هايى در مورد نام وى كرده‏اند و از جمله گفته‏اند كه نام وى شهاب الدين شافعى رازى از قبيله بنى مشّاط بود.^۱ محدّث اُرموى در ذيل نام بو الفضائل مشّاط، گمانه‏زنى‏هايى كه در باره نام نويسنده بعض فضائح الروافض انجام گرفته، نقل كرده و ديدگاه خودش را نيز بيان نموده است.^۲.
از اين نكته كه بگذريم، با مراجعه به منقولات عبد الجليل قزوينى از كتاب بعض فضائح الروافض، مى‏توانيم شخصيت وى را چنين ترسيم كنيم: نخست اين كه وى فردى جبرى‏مذهب بود و اين از تصريح‏هاى مكرّر عبد الجليل پيداست. از طرف ديگر، بر خلاف شيعيان كه به عصمت پيامبران معتقد هستند، وى و همفكرانش به عدم عصمت معتقد بودند و در ردّ سيّد مرتضى - كه كتابى در باره عصمت انبيا به نام تنزيه الأنبيا نوشته بود - ، ابو الفضل مشّاط - كه به تصريح قزوينى از خواجگان مؤلّف است - كتابى به نام زلّة الأنبيا مى‏نويسد.^۳
نويسنده به شدّت گرايش اُمَوى داشته و در فرصت‏هايى كه به دست مى‏آورده، به بزرگ‏نمايى اُمَويان مى‏پرداخته است.^۴ وى بارها مذهب خود را عوض كرده است و چنان كه گذشت، سه هفته و نيم قبل، به مذهبى جديد روى آورده است و به تعبير عبد الجليل، نوسنّى