فصل ششم : تحليلى در باره متفرّدات منابع متأخّر

مطالعه تفصيلىِ گزارش‏هاى مربوط به واقعه عاشورا ، كه در منابع كهن آمده‏^۱ ، اين پرسش را براى پژوهشگر پديد مى‏آورد كه : چرا شمارى از مطالب مشهورى كه در منابع متأخّر آمده‏اند و بسيارى از مرثيه‏سرايان در تبيين واقعه عاشورا مطرح مى‏كنند ، در اين منابع نيست ؟ آيا مُتفرّدات منابع متأخّر^۲ ، معتبر نيستند و اصولاً اين گزارش‏ها اساسى ندارند؟ و يا دليل ديگرى در اين باره وجود دارد؟

دلايل بهره نبردن از منابع متأخّر

در فصول گذشته نكاتى در اين باره بيان شد ؛ ولى با توجّه به اهمّيت موضوع و براى روشن‏تر شدن پاسخ پرسش‏هاى ياد شده ، در اين جا نيز به دلايل عدم استفاده ما از منابع متأخّر و نيامدن شمارى از گزارش‏هاى مشهور واقعه عاشورا در دانش نامه امام حسين عليه السلام و در اين فرهنگ نامه ، مى‏پردازيم :

از موارد به ارزيابى روايات نيز پرداخته و لذا استفاده از آنها بلا مانع است ، مشروط به اين كه مطالبى كه در اين كتابها از اهل بيت عليهم السلام نقل شده به منبع گزارش نسبت داده شود ، نه به اهل بيت عليهم السلام .
نتيجه اين سخن آن است كه تنها به دليل وجود يك گزارش تاريخى در كتاب‏هاى معاصر ، هر چند مشهور و مورد توجه ، نمى‏توان آن را يك سند قابل اتكاى تاريخى دانست و به استناد آن ، مطلبى را به اهل بيت عليهم السلام نسبت داد ، بلكه بايد منبع آن نيز معلوم و سنجيده گردد .