بودم ، منبرى‏هاى ديگر مى‏آمدند و هنر خودشان را براى گرياندن مردم اعمال مى‏كردند . هر كس مى‏آمد روى دست ديگرى مى‏زد و بعد از منبر خود مى‏نشست تا هنر روضه‏خوان بعد از خود را ببيند ، تا ظهر طول كشيد ديدم هر كس هر هنرى داشت بكار برد ، اشك مردم را گرفت . فكر كردم من چه كنم ؟ همانجا اين قضيّه را جعل كردم ، رفتم قصّه را گفتم و از همه بالاتر زدم . عصر همان روز رفتم در مجلس ديگرى كه در چارسوق بود ، ديدم آنكه قبل از من منبر رفته همين داستان را مى‏گويد . كم كم در كتابها نوشتند و چاپ هم كردند!^۱
اكنون بايد ديد كه ريشه اين دروغ‏پردازى‏ها چيست ؟ و چرا عده‏اى براى گرياندن مردم در مصيبت امام حسين عليه السلام به راحتى بر خدا و رسول و امامان دروغ مى‏بندند و بدين سان تاريخ افتخارآميز عاشورا را تحريف مى‏كنند .

ريشه دروغ در مرثيه‏سرايى از نگاه محدث نورى‏

از نگاه محدث نورى دو عامل عمده ، موجب دروغ‏پردازى در مرثيه‏سرايى شده :

1 . تجويز دروغ در تعزيه!

خلاصه مطلبى كه براى جايز شمردن دروغ در عزادارى براى امام حسين عليه السلام مرحوم نورى از برخى دروغ‏پردازان نقل كرده اين است :

3 . داستان پيرزنى كه زمان متوكل به زيارت امام حسين عليه السلام مى‏رود

استاد مطهرى مى‏گويد : «در ده ، پانزده سال پيش كه به اصفهان رفته بودم ، در آنجا مرد بزرگى بود ، مرحوم حاج شيخ محمّد حسن نجف آبادى اعلى اللَّه مقامه ، خدمت ايشان رفتم و روضه‏اى را كه تازه در جايى شنيده بودم و تا آن وقت نشنيده بودم ، براى ايشان نقل كردم . كسى كه اين روضه را مى‏خواند اتفاقاً ترياكى هم بود . اين روضه را خواند و بقدرى مردم را گرياند كه حدّ نداشت . داستان پيرزنى را نقل مى‏كرد كه در زمان متوكّل مى‏خواست به زيارت امام حسين برود و آن وقت جلوگيرى مى‏كردند و دستها را مى‏بريدند تا اينكه قضيّه را به آنجا رساند كه اين زن را بردند و در دريا انداختند . در همان حال اين زن فرياد كرد : يا ابا الفضل العبّاس! وقتى داشت غرق مى‏شد سوارى آمد و گفت ركاب اسب مرا بگير . ركابش را گرفت ، گفت : چرا دستت را دراز نمى‏كنى ؟ گفت : من دست در بدن ندارم ، كه مردم خيلى گريه كردند .
مرحوم حاج شيخ محمّد حسن تاريخچه اين قضيه را اين طور نقل كرد كه : يك روز در حدود بازار ، حدود مدرسه صدر (جريان ، قبل از ايشان اتّفاق افتاده و ايشان از اشخاص معتبرى نقل كردند) مجلس روضه‏اى بود كه از بزرگترين مجالس اصفهان بود و حتّى مرحوم حاج ملّا اسماعيل خواجويى كه از علماء بزرگ اصفهان بود در آنجا شركت داشت . واعظ معروفى مى‏گفت كه من آخرين منبرى