97
فرهنگ‌ نامه مرثيه‌سرايي و عزاداري سيدالشهدا عليه السلام

نيست . نمونه‏هاى گزارش‏هاى متفرّد و تأييد ناشده اين كتاب را مى‏توان در صفحات متعددى مشاهده كرد . گفتنى است برخى از اين اخبار محال و يا خارق العاده نيستند ، اما سند و منبع قابل اتكايى ندارند .۱

10 . معالى السبطين‏

محمد مهدى حائرى مازندرانى از نويسندگان قرن چهاردهم (م 1385) دو كتاب ديگر نيز درباره اهل بيت عليهم السلام دارد كه يكى با نام «شجره طوبى» و ديگرى «الكوكب الدرّى فى احوال النبىّ والبتول والوصىّ» است . مرحوم حائرى مازندرانى در كتاب «معالى السبطين» اندكى به شرح حال امام حسن و بقيه كتاب را به امام حسين عليه السلام پرداخته است . او مطالب كتاب را با داستان و شعر درهم آميخته و آن‏ها را به شكل مطالب مناسب مجالس سوگوارى عرضه كرده است . او مطالب تاريخى ، حديثى و گوناگون را نقل مى‏كند تا زمينه مناسبى براى گزارش مقتل و وقايع عاشورا ، فراهم آورد و در اين ميان از نقل مطالب ضعيف و استفاده از كتب و منابع غير قابل اعتماد - مانند روضة

1.ر . ك : ص ۲۱۸ و ۲۲۲ : مسموم بودن و سه شعبه داشتن تير اصابت كرده به گلوى حضرت على اصغر ، ص ۲۷۰ : حركت نكردن اسب براى رسيدن به قتلگاه عباس ، ص ۲۹۶ تا ۲۹۹ : شروع جنگ از روز سوم محرم ، ص ۳۲۵ و ۴۴۳ : سوغات و يادگارى آوردن براى دختر امام حسين عليه السلام و امّ البنين ، ص ۳۶۵ : آمدن صدا از حلقوم بريده و نيز ص ۲۴ ، ۱۵۶ ، ۴۱۱ و ... .


فرهنگ‌ نامه مرثيه‌سرايي و عزاداري سيدالشهدا عليه السلام
96

كتاب عنوان الكلام مرجع و مستند كتاب‏هاى پژوهشى و تاريخى واقع نشده ، اما به دليل ذكر برخى مواعظ حديثى و داستانى گاه مورد استناد اهل منبر قرار مى‏گيرد . تأخر زمانى مؤلف ، نقص ارجاع علمى به كتب و منابع و گزارش‏هاى منفرد و بدون شاهد۱ كتاب را مى‏توان دليل عدم استفاده علمى از آن دانست .۲

9 . تذكرة الشهداء

ملا حبيب شريف كاشانى (م 1340 ق) از عالمان و فقيهان پر نويس قرن چهاردهم است . او نزديك به 200 نوشته دارد كه از جمله آنها ، تذكرة الشهداء است . كار اصلى شريف كاشانى فقه و علوم وابسته به آن بوده ، اما به دليل شيفتگى به امام حسين عليه السلام تاريخ مفصّلى در شرح حال شهيدان عاشورا نگاشت . شريف كاشى در اين كتاب از همه گونه منابع قوى و ضعيف ، نقل كرد و از اين رو با وجود ردّ برخى اخبار از سوى مؤلّف ، تعدادى از روايت‏هاى ضعيف در كتاب باقى مانده است . اين اخبار پشتوانه تاريخى ندارند وقرائن ديگرى در كنار آنها وجود ندارد و از اين رو همه گزارش‏هاى كتاب قابل اعتماد

1.براى آگاهى از متفرّدات بدون پشتوانه تاريخى كتاب ، ر . ك : ص ۸۱ و ۲۶۸ : مرثيه مادر على اصغر براى طفل شيرخوارش ، ص ۲۶۵ و ۳۲۶ : بيرون كشيدن پيكر على اصغر از قبر و جدا كردن سر او از بدن و مطالب ديگر در صفحات : ۱۹۴ ، ۲۸۰ ، ۲۸۲ ، ۳۲۰ و ... .

2.ر . ك : الذريعة : ج ۱۵ ص ۲۶۸ ، شماره ۱۷۴۰ و ص ۳۵۳ ، شماره ۲۲۶۷ ، معجم المؤلفين : ج ۹ ص ۹۱ ، اعيان الشيعة : ج ۹ ص ۳۳۲ .

  • نام منبع :
    فرهنگ‌ نامه مرثيه‌سرايي و عزاداري سيدالشهدا عليه السلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 99704
صفحه از 133
پرینت  ارسال به