امام علی علیه السلام
مَن ضَعُفَ جِدُّهُ قَوِيَ ضِدُّهُ .
هركه جدّيّتش سستى گيرد، دشمنش نيرومند گردد.
غرر الحكم : ح 8031.
چکیده : این کتاب که حاصل ده سال تاملات و مطالعات نگارنده در حوزه نقد و پالايش احاديث است، با مراجعه و بازخوانی بسیاری از منابع حدیثی فریقین، با گشودن یازده فصل دو روش «نقد سندی» و «نقد متنی» روایات را مورد ...
نویسنده :
چکیده : مقاله حاضر عهدهدار تحليل يكى از احاديث فضائل اميرالمومنين عليه السلام به نام «ردّ الشمس» است كه در دو بخش سامان يافته است. در بخش اوّل، ديدگاه محدّثان و انديشمندان اهل سنّت درباره حديث ردّ الشمس مورد نقد و بررسى ...
چکیده : آنچه در پی می آید تحلیل صوری روایتی مربوط به انهدام عزی است که بنابر آن، عزی، مهمترین خدای قریش، در هنگام انهدام به صورت زنی سیاه با موهای پریشان ظاهر شد و سپس توسط سربازان اسلام به قتل رسید. ...
چکیده : برخی از اخبار"“من بلغ” " قاعده‌ی تسامح در ادله‌ی سنن استنباط کرده و برخی دیگر به دلیل عدم صحت این قاعده، اخبار مذکور را موضوعه دانسته‌اند. به نظر نگارندگان؛ غفلت از فضای صدور روایات “من بلغ”سبب نزاع در مفاد این ...
چکیده : در روایات اسلامی خبر از وقایع خاصی همچون تخریب خانه کعبه و برخی مساجد و اماکن مقدس در زمان ظهور امام زمان(عج) داده شده است. این نوع روایات در میان احادیث شیعه موجب انتقاداتی به عقاید این مکتب در موضوع ...
چکیده : کهن‌ترین و مهم ترین میراث روایی فرقۀ اسماعیلیه, آثار قاضی نعمان مغربی است که مؤلف آنها را بر اساس مصادر روایی شیعیان به خامه آورده است. بازخوانی اندیشۀ قاضی نعمان دربارۀ اعتبارسنجی روایات, تلاشی است برای شناخت میزان اعتبار میراثی ...
چکیده : ناقدان حدیث در نقد حدیث معیارهای دارند، از جمله ناقدان حدیث دانشمند صاحب فضل و در عین حال گمنام عبدالرحمن‌بن محمدبن‌ابراهیم معروف به ابن عتائقی از دانشمند برجسته اهل حله است، وی معیارهای متعددی در نقد احادیث در کتاب مختصرتفسیر ...
چکیده : با گسترش نظام‌مند احادیث مجعول و محرَّف در عصر امام رضا(ع)، در موارد فراوان راویان اصالت احادیث را از آن حضرت جویا می‌شدند. در صورت وقوع جعل و تحریف در روایت، امام به صورت روشمند و با بهره‌گیری از معیارها ...
چکیده : یکی از روایاتی که در منابع سیره، تراجم و تاریخ امامیه بارها بدان اشاره و استناد شده، روایت «ما منا الا مقتول او مسموم» است. بر پایه این روایت، به شهادت همه امامان معصوم - حتی امامانی که شاهد تاریخی ...
چکیده : حدیث اریکه مشهورترین و پراستنادترین دلیل روایی وحیانی خواندن سنت پیامبر واپسین (ص) است. در برخی از متن های این حدیث، به روایت از پیامبر خدا (ص) این گزاره آمده است که «اوتیت الکتاب و مثله معه؛ به من کتاب ...
چکیده : روستانشینی، در برخی از روایات معصومان(علیه السلام) به شدت مورد نکوهش و مذمت قرار گرفته است. این احادیث، ساکنین روستا را افرادی جاهل و غافل از حدود و احکام الهی دانسته و از سکونت در روستا نهی میکنند. امروزه با ...
چکیده : برخی بر این عقیده‌اند که 5 آیه ابتدایی سوره علق با فاصله زمانی نسبت به دیگر آیات این سوره نازل شده است و بین آیات ابتدایی و انتهایی سورة علق با سوره‌های مدثر، ضحی و قلم نازل گشته. در این ...
چکیده : حَجَرالاسود با قرار‌گرفتن در یکی از ارکان بیت‌الله و استحباب استلام، از قداستی خاص برخوردار است. شماری از روایات در منابع خاصه، با محوریت توصیف «حَجَرالاسود» و احکام آن، به خصوصیاتی اشاره دارند که از نظر اندیشورانی مانند سید مرتضی ...
چکیده : از جمله احادیثی که در جوامع روایی شیعه از حضرات معصومین (ع) درباره حقیقت قرآن کریم نقل شده، حدیث «الْقُرْآنُ کُلُّهُ تَقْرِیعٌ وَ بَاطِنُهُ تَقْرِیبٌ» است. بررسی کتب حدیثی و تفسیری نشان از اختلاف جدّی فهم دقیق این حدیث در ...
چکیده : یکی از ویژگی‌های دین اسلام بالأخص مذهب تشیع، وجود دعاهای مأثور در قالب کتاب‌های دعاست که به رغم تلاش‌های بسیار دانشمندان، دچار آسیب‌های متعددی شده است. راه‌یابی برخی دعاها با اهداف گوناگون به مجموعه‌های دعایی، شناخت دعاهای مأثور از غیر ...
چکیده : در میان انبوه روایاتی که در آنها سخنی درباره تورات و یا انجیل گفته شده، به طور خاص دو روایت هست که به نظر می‌رسد صریح‌ترین روایات حاکی از وقوع تحریف در کتب مقدس پیشین هستند. یکی از آنها روایت ...
چکیده : از جمله سرچشمه‌های اندیشه تکفیری مستندات دینی است که می‌توان از آن با عنوان مبانی دینی- معرفتی اندیشه تکفیری یاد کرد. موارد نقلی و متکی به متون دینی، از مهمترین مبانی مورد استناد حامیان این اندیشه است که حدیث مشهور ...
چکیده : در منابع اهل سنت خبری از سیّدالشهداء(ع) نقل شده که در آستانه روز عاشورا خطاب به یارانش فرمود: «لایُقاتل معی، مَن علیه دَین». طبق این خبر، امام(ع) کسانی را که بدهکاری مالی داشته اند، از همراهیِ با خود در جهاد ...
چکیده : دعای عدیله یکی از دعاهای نسبتا معروف است. برخی، خواندن این دعا را برای حفظ و تثبیت ایمان و در امان‌ماندن از فراموشیِ عقاید در هنگام مرگ، توصیه کرده‌اند. متن دعای عدیله توسّط شیخ عبّاس قمی در کتاب «مفاتیح الجنان» ...
چکیده : آگاهی از زمان زندگی هر پیامبر ـ هرچند تقریبی ـ به منظور پیروی از او بایسته است. در غیر این صورت، نمی‌توان با اطمینان، هیچ سخن و آموزۀ دینی را به او نسبت داد و در نتیجه، پیروی از وی ...
چکیده : زیارت عاشورا جزو زیارات مشهور و مجرّب است که علمای بزرگ شیعه در قرون متمادی بر آن تأکید نموده‌اند. لعن بر دشمنان اهل‌بیت: از مهمترین بخش‌های زیارت عاشورا به شمار می‌رود که موجب خرده‌گیری و طرح شبهه معاندان و منافقان ...
چکیده : اين نوشته، در پی بررسی جایگاه تأویل در فهم دقیق حدیث و نیز حفظ جایگاه آن به عنوان سندی معتبر در متون دینی است؛ ازآنجایی که حدیث، منبعی مهم و غیرقابل چشم پوشی در معرفت دین است، کاوش در ابعاد ...
چکیده : با توجه به اهمیت وثیقه المدینه به‌عنوان اولین قرارداد اجتماعی مکتوب از سوی مسلمانان و ارتباط مفاد آن با جنبه‌های مختلف زندگی، بسیاری از پژوهشگران مسلمان و مستشرقان با گرایش‌های مختلف به مطالعۀ آن پرداخته‌اند. در عین حال برخی از ...
چکیده : ماجرای «بلوهر و بوذاسف» از سر گذشت هایی است که دیرینگی آن زمینه ساز کاوش های نظری فراوان از سوی صاحبان اندیشه و قلم به منظور یافتن پاسخ روشن به پرسش های مختص آن، به ویژه در سده اخیر شده ...
چکیده : فضای صدور روایات از مهمترین عوامل مؤثر در فهم سخنان معصومانk به شمار می‌رود. این پژوهش سعی نموده است مبنای شیخ شوشتری را در استفاده از فضای صدور برای فهم حدیث در کارکردهای حدیثی وی شناسایی و معرفی کند. این ...
چکیده : حدیث‌پژوهان معیارهای مختلفی را برای ارزیابی احادیث وضع کرده‌اند؛ از جمله این ملاک‌ها، عدم مخالفت حدیث با حس و تجربه (دانش‌های تجربی) است که در این مقاله ضمن بررسی دیدگاه حدیث‌پژوهان و نیز بررسی چند نمونه به اعتبارسنجی این ملاک ...
چکیده : بحث دربارۀ «منزلگاه شهید بلافاصله پس از شهادت و پیش از رستاخیز» از موضوع های مورد توجه محققان دینی همچون: متکلمان، مفسران و مستشرقان بوده و این توجه ویژه، منجر به تألیف آثاری در این زمینه گردیده است؛ «ویم ریون» (مستشرق ...
چکیده : قرآن پژوه فقید، آیت الله معرفت پس از سالها تلاش علمی و خدمت به قرآن کریم، دیدگاه ویژه ای در مسئله بطن، برگزیده است؛ این نوشتار درتلاش است اعتبارسنجی روایات بطون قرآنی را برپایه دیدگاه آیت الله معرفت بررسی نماید؛ ازآن جاکه بخشی ...
چکیده : أم ورقه یکی از شخصیتهای مورد استناد در احکام فقهی جواز امامت زنان است که بسیار مورد توجه منابع اهل سنت بوده و در تأیید روایات نماز جماعت امهات المؤمنین، عایشه و أمسلمه به عنوان شاهد مورد استناد قرار میگیرد. ...
چکیده : فطحیه ، باورمندان به امامت عبداللّه بن جعفر فرزند امام صادق و واقفه ، توقّف کنندگان بر امامت امام موسی کاظم می باشند. تحقیق حاضر پس از معرفی اجمالی این دو فرقه ، به بررسی نحوه تعامل علّامه حلّی فقیه نامدار ...
