امام جواد علیه السلام
مَن أصغى إلى ناطِقٍ فَقَد عَبَدَهُ فَإن كانَ النّاطِقُ عَنِ اللّهِ فَقَد عَبَدَ اللّهَ وإن كانَ النّاطِقُ يَنطِقُ عَن لِسانِ إبليسَ فَقَد عَبَدَ إبليسَ؛
هركه گوش به گفته سخنگويى دهد، در واقع او را پرستيده است. اگر [آن سخنگو] از خدا بگويد، خدا را پرستيده و اگر از شيطان بگويد، شيطان را پرستيده است.
گزیده تحف العقول، ص 63
چکیده : مهم‌ترین رویکرد دانش مصطلح الحدیث، جداسازی احادیث معتبر از غیر معتبر بوده و در این زمینه، اصطلاحات خاصی وضع شده که از جمله آنها، «شاذ» و «منکر»، بیانگر معیوب بودن حدیث است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بر ...
نویسنده :
چکیده : در مصادر اصلی حدیث فریقین روایاتی وجود دارد که معصومان(ع) در آنها از عبارت «لیس منا» (از ما نیست) استفاده کرده‌اند. محدثان فریقین در تفسیر مقصود معصومان(ع) از این تعبیر اختلافاتی دارند. در واقع، معنای این عبارت «لیس من شیعتنا» ...
چکیده : فهم عبارت «ویل امّه کیلا بغیر ثمن» در نهج البلاغه نیازمند نگاه یکپارچه اسلوبی است نه نگاه جزء نگر لفظی. شارحان و به تبع آن مترجمان در بیان آن و حتی اعراب آن به خطا رفته اند، و ویل را ...
چکیده : بررسی عوامل و زمینه‌های پیدایش و سیر تطور مصطلح الحدیث از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از آنجا که برخی از مخالفان علم درایه، خاستگاه و منبع اصطلاحات حدیثی شیعه را آثار و کلمات اهل سنت دانسته و این دانش را ...
چکیده : یکی از کهن‌ترین و مهم‌ترین منابع حدیثی شیعه، در بررسی زندگانی پیامبر(ص)، کتاب کافی نوشتۀ کلینی است. کلینی ذیل «ابواب التاریخ» کافی، در قسمت «مولد النبی(ص)»، از میان انبوه روایات باقی‌مانده در متون پیشینیان دربارۀ پیامبر(ص)، به چهل روایت بسنده ...
چکیده : مجلسی، برخلاف برخی اندیشمندان که تأویل را ناظر به واقعیت خارجی می‌دانند، آن را ناظر به معانی الفاظ تلقی می‌کند. وی تأویل ظواهر را از مقوله استعمال مجازی قلمداد می‌کند و تأویلات رمزی باطنیه و فلاسفه و عرفا را مردود ...
چکیده : در میراث حدیث شیعه، با روایاتی مواجه می‌شویم که افعال خارق عادات و کرامات ائمه (ع) را با هدف اثبات حقانیت ایشان در برابر مخالفان نقل می‌کنند. این روایات مانند دیگر احادیثِ حاکی از قول و فعل امامان (ع)، باید ...
چکیده : امروزه به طور فزاینده، شاهد بروز گسترده خشونت و افراط در پوشش باورهای مذهبی هستیم. در اسلام و مسیحیت نیز طیف هایی همچون سلفیان و بنیادگرایان با ادعای تحقق خلوص دینی، به استنباط نادرست از متون دینی مبادرت می ورزند ...
چکیده : ضرورت به کارگيری اصطلاحات و ادبيات يکسان در عرصۀ علوم اسلامی و به ويژه در حديث-شناسی، يکی از موضوعاتی است که دانشمندان مسلمان از آن غفلت کرده اند. در اين ميان، علم درايه الحديث با نام های گوناگونی نظير «اصول ...
چکیده : روايات تحريف‌نما، ابهام در تاريخ تدوين قرآن کريم، وجود روايات تشبيه رخدادهای کلان امت اسلام به وقايع امت‌های پيشين و عدم يادکرد نام معصومين علیهم السلام در الفاظ قرآن، مهم‌ترين عوامل پيدايش اذعان به تحريف قرآن به شمار می‌روند. از ...
چکیده :
چکیده : حدیث در طول تـاریخ خـود متأسـفانه دچـار آسـیب هایی جـدی و گـاهی بـس خطرنـاک همچون وضع شده است و پیشوایان دین و دانشمندان مسلمان با درک ایـن مطلـب، از دیرباز به مقابلـه بـا آن برخاسـته اند. اهـل بیـت عصـمت و ...
چکیده : حدیث «یَکُونُ بَعْدِی اثْنَاعَشَرَ خَلِیفَة» از مهم‌ترین احادیث بحث امامت است که علاوه بر منابع شیعی، در منابع اهل سنّت هم به وفور نقل شده است. برخلاف نظر شیعه، علمای اهل سنت از این حدیث، مسئله خلافت خلفای اهل تسنن ...
چکیده : واکاوی دقیق معانی اصطلاحات و مصداق یابی آن، از جمله مسائلی است که در مطالعات حدیث شناختی از اهمّیّت بسزایی برخوردار است؛ زیرا گاه یک واژه در ادوار و مکاتب مختلف، مفاهیم گوناگون را افاده می‌کند. از این رو، بررسی ...
چکیده : كذب و افترا بر خدا و رسول بر نگرش ما نسبت به احاديث، اثرى مهم دارد. نويسنده، ابتدا معناى كذب و افترا، سپس زشتىِ كذب وافترا بر خدا و رسول و اقسام آنها، به ويژه انكار وحيانى بودن دين را ...
چکیده : تحوّل در فهم برخی روایات برجای مانده از پیشوایان دین، مسئله‌ای است که از دیرباز مورد توجه دانشمندان مسلمان بوده، و روش‌هایی نیز برای تحلیل این مسئله از سوی آنها ابداع شده است. در کنار آن روش‌ها، در برخی موارد ...
چکیده : احادیث متعددی که بر تفکیک بین شخص گوینده و گفتارش تأکید می‌کنند، بیان کننده فهم اصل سخن و ارزیابی آن بدون توجه به گوینده است. در مقابل این احادیث، روایات دیگری وجود دارد که به توجه به گوینده و شناخت ...
چکیده : درباره مبانى ارزيابى اعتبار احاديث كتابهاى حديثى شيعه، دانشمندان امامى - از فقيه و متكلّم و مفسّر و محدّث - سخنانى گفتهاند. بسيارى از آنان عقيده دارند كه ارزيابى سندى، تنها عامل در بررسى اعتبار حديث نيست. نگارنده در اين ...
چکیده : نوشتار حاضر ـ كه در قالب نقدى مبسوط بر يكى از تأليفات معاصر در زمينه تشخيص موضوعات، يعنى كتاب «الموضوعات فى الاخبار و الآثار» اثر هاشم معروف الحسنى، ارائه مى شود، درصدد است نشان دهد اگر چه فتنه هاى درون ...
چکیده : شيخ بهايي در کتاب «وجيزه»، يک دوره اصطلاحات حديث را به اختصار و با زباني شيوا بيان کرده است. وجيزه از روز تأليف تاکنون با استقلال عالمان روبرو بوده و برخي به شرح آن نيز همت گماشتهاند. دانشجوي گرامي جناب ...
چکیده : جواهر الكلمات فيما يتعلق بأحوال الرواة عنوان رساله اى در علم درايه است كه در اين جا تقديم ارباب علم مى گردد. اين اثر تأليف شده در سده سيزدهم هجرى است و از رساله هاى مبسوط درايه به شمار مى ...
چکیده : در اين مقاله ضمن ارائه چند ديدگاه درباره صحابه، به تعريف ابن حجر عسقلانى و محمّدهادى معرفت از صحابه پرداخته شده و ضمن مقايسه اين رو و تطابق آن با ديدگاه هاى رايج به تحليل آنها پرداخته و اشكالاتى بر ...
چکیده : با وجود آن كه اكثريت قريب به اتفاق مسلمانان نسبت به وضع حديث و انتساب دروغين سخنان و افعال به معصوم، با اتكا بر ادله عقلى و شرعى، نظر منفى داشته اند، اما اشتمال منابع حديثى آنان بر اين گونه ...
چکیده : در طول تاريخ تشيع ، علما و دانشمندانى به منصه ظهور رسيده اند كه با تحولات و ابتكارات شگفت انگيز خود در عرصه علم حديث ، روح و جانى ديگر در كالبد شيعه دميده و احياگرانِ راستينِ نامبردار شده اند. ...
