پژوهشى در باره شأن نزول آيه ايثار

«وَ الَّذِينَ تَبَوَّءُو الدَّارَ وَ الْاءِيمَانَ مِن قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَ لَا يَجِدُونَ فِى صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّآ أُوتُواْ وَ يُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَ مَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ .^۱
و [نيز] كسانى كه پيش از آنان (مهاجران) در سراى (مدينه) جاى گرفته و ايمان آورده اند ، هر كس را كه به سوى آنان مهاجرت كرده ، دوست دارند و نسبت به آنچه به ايشان داده شده است ، در دل هايشان حسدى نمى يابند و [ديگران را] بر خويشتن مقدّم مى دارند ، هر چند خودشان نيازمند باشند ، و آنها كه از آزمندىِ نفس خويش ، مصون بمانند ، آنان ، همان رستگاران اند» .
در باره شأن نزول اين آيه ، پنج وجه به شرح ذيل ، روايت شده است:

يك . ايثار انصار

صدر آيه، به روشنى نشان مى دهد كه سخن، در باره ايثار انصار است؛زيرا مقصود از «و كسانى كه پيش از آنان (مهاجران) در سراىْ (مدينه) جاى گرفته و ايمان آورده اند» ـ كه عطف بر آيه قبلى: «مهاجران فقير ... » است ـ ، مسلمانان مدينه اند كه «انصار» ناميده مى شدند. آنان بودند كه در جريان تقسيم غنايمى كه از يهود بنى نضير به دست مسلمانان افتاده بود ـ به شرحى كه در آيات 84 تا 86 سوره حشر