۱۸۶۷۶.الإمامُ الحسنُ عليه السلامـ لَمّا سألَهُ رجُلٌ أن يخيلَهُ^۱ـ: إيّاكَ أن تَمدَحَني فأنا أعلَمُ بنَفسي مِنكَ ، أو تُكذِبَني فإنّهُ لا رأيَ لمَكذوبٍ ، أو تَغتابَ عِندي أحَدا . فقالَ لَهُ الرّجُلُ : اِئذَنْ لي في الانصِرافِ ، فقالَ عليه السلام : نَعَم إذا شِئتَ . ^۲

3589

عاقِبَةُ المَدحِ

۱۸۶۷۷.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إيّاكُم و المَدحَ ؛ فإنّهُ الذَّبحُ . ^۳

۱۸۶۷۸.عنه صلى الله عليه و آله :إيّاكُم و التَّمادُحَ ؛ فإنّهُ الذَّبحُ . ^۴

۱۸۶۷۹.عنه صلى الله عليه و آله :لَو مَشى رجُلٌ إلى رجُلٍ بسِكِّينٍ مُرهَفٍ كانَ خَيرا لَهُ مِن أن يُثني علَيهِ في وَجهِهِ . ^۵

۱۸۶۸۰.عنه صلى الله عليه و آله :إذا مَدَحتَ أخاكَ في وَجهِهِ فكأنّما أمرَرتَ على حَلقِهِ المُوسى . ^۶

۱۸۶۸۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن مَدَحَكَ فَقَد ذَبَحَكَ . ^۷

۱۸۶۷۶.امام حسن عليه السلامـ در پاسخ مردى كه از آن حضرت خواهش كرد پندش دهد ـفرمود : مبادا مرا بستايى؛ زيرا من خودم را بهتر از تو مى شناسم، يا مرا دروغگو شمارى؛ زيرا كسى كه دروغگو شمرده شود رأى و نظرى ندارد (كسى به حرف و نظرش اعتماد نمى كند)، يا از كسى نزد من غيبت كنى. مرد عرض كرد: اجازه دهيد بروم. حضرت فرمود: آرى، هرگاه خواستى برو.

3589

فرجام مدح و ستايش

۱۸۶۷۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از مدح و ستايش بپرهيزيد، كه آن سر بريدن است.

۱۸۶۷۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از مدح گويى يكديگر بپرهيزيد؛ زيرا كه اين كار سر بريدن است.

۱۸۶۷۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اگر مردى با كاردى تيز و بُرّان به مردى حمله كند، براى او بهتر است تا اين كه رو به رويش او را بستايد.

۱۸۶۸۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هرگاه رو به روى برادرت او را بستايى، انگار كه تيغ بر گلويش كشيده باشى.

۱۸۶۸۱.امام على عليه السلام :كسى كه تو را بستايد سرت را بريده است.

۱۸۶۷۲.كنز العمّال :إنّ رجُلاً مَدَحَ رجُلاً عِندَ النَّبيِّ صلى الله عليه و آله ، فقالَ صلى الله عليه و آله : لا تُسمِعْهُ فتُهلِكَهُ ، لَو سَمِعَكَ لَم يُفلِحْ . ^۱

۱۸۶۷۳.الدرّ المنثور عن اُمِّ العَلاءِ :لَمّا ماتَ عُثمانُ بنُ مَظعونٍ رضى الله عنه قلتُ : رحمةُ اللّهِ علَيكَ أبا السّائبِ ، شَهادَتي علَيكَ لَقَد أكرَمَكَ اللّهُ . قالَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : و ما يُدريكِ أنّ اللّهَ أكرَمَهُ ؟! أمّا هُو فَقَد جاءَهُ اليَقينُ مِن رَبِّهِ، و إنّي لَأرجو لَهُ الخَيرَ . و اللّهِ، ما أدري و أنا رسولُ اللّهِ ما يُفعَلُ بِي و لا بِكُم . قالت اُمُّ العَلاءِ : فوَ اللّهِ، ما اُزَكّي بَعدَهُ أحَدا . ^۲

۱۸۶۷۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :قَلَّما يُنصِفُ اللِّسانُ في نَشرِ قَبيحٍ أو إحسانٍ . ^۳

۱۸۶۷۵.عنه عليه السلام :إنّ مادِحَكَ لَخادِعٌ لِعَقلِكَ غاشٌّ لَكَ في نَفسِكَ بِكاذِبِ الإطراءِ و زُورِ الثَّناءِ ، فإن حَرَمتَهُ نَوالَكَ أو مَنَعتَهُ إفضالَكَ و سَمَكَ بكُلِّ فَضيحَةٍ و نَسَبكَ إلى كُلِّ قَبيحَةٍ . ^۴

۱۸۶۷۲.كنز العمّال :مردى در حضور پيامبر صلى الله عليه و آله از مردى تعريف و ستايش كرد؛ رسول خدا فرمود: اين حرف ها را به گوشش نرسان كه او را هلاك مى كنى. اگر [اين تعريف و ستايشها را] از تو بشنود رستگار نمى شود.

۱۸۶۷۳.الدرّ المنثورـ به نقل از اُمّ العلاء ـ: وقتى عثمان بن مظعون رضى الله عنه مُرد، من گفتم: رحمت خدا بر تو اى ابو السائب! گواهى مى دهم كه خداوند تو را گرامى داشته است. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: از كجا مى دانى كه خدا او را گرامى داشته است؟ يقينِ پروردگارش به او رسيد (مرگ به سراغش آمد) و من برايش اميد خير و خوبى دارم. به خدا قسم من كه رسول خدا هستم نمى دانم خداوند با من و با شما چه خواهد كرد! امّ العلاء گفت: به خدا قسم بعد از او هيچ كس را به پاكى نخواهم ستود.

۱۸۶۷۴.امام على عليه السلام :كمتر پيش مى آيد كه زبان در بيان زشتى يا نيكى اى انصاف داشته باشد.

۱۸۶۷۵.امام على عليه السلام :كسى كه از تو ستايش مى كند، با تعريف دروغين و ستايش بى اساس، خرد تو را مى فريبد و با تو دغلى و خيانت مى ورزد. چه، اگر بخشش خود را از او دريغ كنى يا احسانت را از وى باز دارى، آن گاه داغ هر ننگى را بر تو بزند و هر زشتى و عيبى را به تو نسبت دهد.