16

سيد محمد تنكابنى

ترجمه مرتضى اخوان

عالم جليل، حافظ كل قرآن، صاحب فضل و شرف، اصولى و فقيه بزرگوار، علاّمه سيد محمّد تنكابنى قدس سره به سال 1277ق در خانه تقوا و از خاندانى عالم پرور، پا به نهاد نهاد.
هفت ساله بود كه با فراگيرى قرآن كريم، درِ شهر علم را كوبيد و تا پايان عمر شريفش در اين راه سستى نكرد و اظهار خستگى ننمود.
او در مدت عمر، قرين فقر گمنامگر بود و اسباب تحصيل دور از دسترسش؛ امّا با پايدارى و توسل به ائمه اطهار عليه السلام خصوصا حضرت وصى امير مؤمنان عليه آلاف التحية والثناء، به يادگيرى علوم مختلف مانند فقه و اصول و حساب و هيئت و فلسفه و... پرداخت و به آنجا رسيد كه از بزرگان علماى تهران در فقه و اصول و... گرديد و مدت سى سال در نهايت حرمت و عزّت در آن شهر تدريس كرد و دانشمندان بزرگوارى را تربيت نمود.
وى سرانجام در هشتاد و دو سالگى، به تاريخ دهم جمادى الأُخرى سال 1359ق در دماوند، نداى پروردگار را لبيك گفت و به جوار رحمت حق شتافت.
بدن مطهرش را به تهران آورده در مقبره ابن بابويه، در جوار شيخ صدوق قدس سره دفن نمودند. سلام و درود و رحمت الهى بر او باد.
آنچه در پى مى آيد، ترجمه زندگينامه اوست، كه خود، بيست روز قبل از رحلتش نگاشته و در پايان جلد دوم ايضاح الفرائد، به چاپ رسيده است.

15

محمّد تقى كمال ، فرزند شيخ آقا بزرگ

(م 1338 ش)

عالم دينى ، فقيه و خطاط . در تهران به دنيا آمد . وى شمسيه و مغنى و مطول را نزد شيخ محمّد آقا ساوجى و علوم ادبى و عربى را به طور كامل نزد سيد علم الهدى و شمس العلماء محمّد حسين گرگانى و قسمتى از فقه و اصول و علوم حكمت را در محضر شيخ عبدالحسين فراگرفت . كمال از آيت اللّه آقا سيد ابوالحسن اصفهانى و آيت اللّه حاج سيد ابوالقاسم كاشانى داراى اجازه در امور حسبيه و وظايف دينى بود .
او فنون خط نسخ را از ميرزا محمّد صادق شريف شيرازى ، پسر عموى وصال ، و حاج زين العابدين محلاتى آموخت و در خط نستعليق از استادانى چون ميرزا محمّد كاظم و كاتب همايون مشق خط گرفت . وى بعدها به خدمت عماد الكتاب رسيد و هنر خود را تكميل كرد .
اين استاد در خطوط هفت گانه مهارت داشت . كمال در 1290 ش وارد وزارت فرهنگ شد و تا 1313 ش به تدريس ادبيات فارسى و عربى مشغول بود . و در تهران درگذشت و در جوار حضرت عبدالعظيم دفن شد .

منابع

تذكره خوشنويسان معاصر (113 ـ 115) .