استودان بزرجوميد
اين اثر تاريخى متعلق به يك زرتشتى دوران آل بويه است كه در سياست نامه از تغيير نام اين محل به «ديده سپاه سالاران» سخن به ميان رفته است. توصيفات نظام الملك از اين اثر، آن را با برج كوچكى كه هم اكنون در بالاى كوه نقاره خانه مشهود است منطبق مى سازد. ۱
دخمه گبرها يا قلعه گبرها
اين قلعه در دامنه شمالى كوه رى، در آن حدود كه مزار بى بى شهربانو و كوه طبرك در سوى جنوبى آن قرار دارد، واقع است. ظاهراً اين دخمه كهنه و قديمى است، و گويا تاريخ آن به عهد ساسانيان و يا جلوتر مى كشد. ۲
آثار نقاره خانه (گور اينانج)
در دامنه كوهسار مجاور كارخانه هاى مواد نسوز و موادّ شيميايى واقع در تقى آباد در جانب شمال شرقى شهر رى بقاياى برج بسيار زيباى دوازده ترك آجرى در وسط صفّه بزرگ دايره شكل سنگى (به قطر 36 متر) واطاق دو طبقه سنگ و گچى مستحكم و شيوا قرار دارد و برج هشت ضلعى آجر و سنگى هم بالاى همان قسمت كوهستان خودنمايى مى كند. كليّه اين آثار مقابر بزرگان عهد ديلمى و سلجوقى بوده است. ۳ كوه طبرك همان است كه ما به آن
نقاره خانه مى گوييم و بقاياى گنبد اينانج به طور مسلم آنجاست. ۴ سنقر اينانج از فرماندهان سلجوقى بود كه مدتى بر رى و نواحى مجاور آن سلطه يافت و در 564 ه .ق به قتل رسيد. بقاياى برج آجرى نقاره خانه كه داراى هشت ترك آجرى است از بناهاى دوره سلجوقى است كه در فراز كوهى به همين نام آثار آن باقى مانده است. شماره ثبت تاريخى آن 203 است. ۵
1.همان مأخذ، ج ۱، ص ۴۷۷.
2.همان مأخذ، ص ۴۷۹ ـ ۴۸۰.
3.آثار تاريخى تهران، ص ۱۳۹.
4.ر.ك: رى باستان، ج ۱، ص ۴۶۷ ـ ۴۸۰.
5.فهرست بناهاى تاريخى و اماكن باستانى ايران، نصرت اللّه مشكوتى، ص ۲۱۴.
