وجه تسميه رى
در مورد وجه تسميه رى بيانات مختلفى عرضه شده است كه مشتمل بر دو بخش است. در بخش اوّل رى يا ديگر نام هاى اين شهر، نام اشخاصى بوده است كه بناى رى را به آنها نسبت داده اند و مستندات آن در اين نوشتار و در فصل نام هاى قديم رى و تاريخ استعمال اين نام و نسبت رى ارائه گرديده است. بخش دوم هم شامل معناى لغوى يا افسانه هاى منقول است. شيخ ربوه دمشقى (متوفى 727ه) نوشته است. رى به معنى نيكويى
است. ۱ همچنين «راج» يا «راك» از نام هاى رى به معناى مشعشع است. ۲ اعتماد السلطنه افسانه اى را به نقل از ياقوت آورده و مى نويسد:
در تواريخ قديم ايران مى نويسند كه كيكاوس اختراع ارابه نمود و آلاتى در آن قرار داد كه به واسطه آن به آسمان رود. حق تعالى به باد حكم داد آن ارابه را به ابر رساند و از آن جا سرنگون كند. كيكاوس با ارابه اش به درياى جرجان افتاد. كيخسرو پسر سياوش چون به تخت نشست همان ارابه را مرمت كرد كه به شهر بابل برد يعنى با ارابه به آنجا رود به محل شهرى رى كه رسيد مردم او را ديده فرياد برآوردند كه «به رى آمد» يعنى با ارابه آمد، چه رى در لغت فرس قديم به معناى ارابه است. كيخسرو حكم كرد در آن محل شهرى بنا كردند و آن را رى نام نهادند. ۳
اعتماد السلطنه در صحت اين افسانه ها ترديد مى كند.
1.نخبة الدهر، شمس الدين دمشقى معروف به شيخ ربوه، ترجمه سيد حميد طبيبيان، ص ۳۱۳.
2.تاريخ اشكانيان (درر التيجان)، محمدحسن خان اعتماد السلطنة، به كوشش نعمت احمدى، ص ۸۱۴.
3.همان مأخذ، ص ۸۱۴ و ۸۱۵؛ معجم البلدان، ج ۳، ص ۱۱۶.
