شرح حديث حقيقت
محمد على بن محمد حسين خلخالى (زنده در 1263ق)
تحقيق : على صدرايى خويى
در آمد
مؤلف اين اثر ثمين را خاندانى علمى در خلخال است كه از آن دانشمندانى در علم و عرفان به ظهور رسيده است ، بدين اسامى :
1. ملا محمد صالح بن محمد سعيد خلخالى (1095 ـ 1181 ق) ۱
او جدّ اعلاى مؤلف و شاگرد محمد صادق اردستانى و ملا حمزه گيلانى است و آثار متعددى در عرفان و فلسفه نگاشته است . آثار شناخته شده وى عبارت اند از :
الف . شرح قصيده مير فندرسكى، كه به انضمام شرح ديگر اين قصيده موسوم به تحفة المراد نوشته حكيم دارابى ، به چاپ رسيده است ۲ .
1.جناب آقاى سيد محمد مسعود نقيب در كتاب خلخال و مشاهير عنوان نموده كه نسخه اى از كتاب عين اليقين فيض كاشانى در كتاب خانه وى موجود است كه ملا صالح خلخالى آن را در سال ۱۱۷۹ ق كتابت نموده است. بنابر اين وفات صاحب ترجمه را در سال ۱۱۸۱ ق صحيح دانسته است . در ماده تاريخى هم كه ملا محمد اردبيلى در فوت وى سروده است :
بهر تاريخ او بگفت خرداو همى «منبع فضل بود و كمال»
كه عبارت «منبع فضل بود و كمال» به حساب ابجد برابر با ۱۱۸۱ مى شود . ر.ك : خلخال و مشاهير ، ص ۵۹۷ .
2.تحفة المراد شرح قصيده مير فندرسكى ، شارح حكيم عباس شريف دارابى به ضميمه شرح خلخالى و گيلانى ، به اهتمام محمد حسين اكبرى ساوى (تهران، انتشارات الزهراء، زمستان ۱۳۷۲ ش، ۲۹۱ ص)، ص ۱۷۹ تا ۲۲۰.
