كليد واژه‌ها: سنّت / سيره / عترت / اهل بيت علیهم السلام / امامان / اصحاب.

مقدّمه

اسلام بر دو پايه ـ قرآن و سنّت ـ مبتنى است. قرآن عمومآ به صورتى كلّى به مسائل پرداخته و تبيين را به سنّت واگذاشته است. ملازمت و پيوستگى اين دو منبع مبارك، هم در آيات (چون 44 و 64 نحل، 105 نساء و... .) و هم در رواياتى مانند حديث معروف «ثقلين» يا «اريكه» ^۱ مورد اشاره قرار گرفته است.
با وجود اتّفاق مسلمانان بر اعتبار قرآن و سنّت، اختلاف مذاهب نيز در نحوه نگاه به شريعت، منابع آن و به ويژه راه وصول به سنّت وجود دارد. زيرا برخلاف قرآن تحريف‌ناپذير، سنّت امكان تغيير و تبديل داشته است. لذا براى ريشه‌يابى زمينه تضارب آراء و پيدايش مذاهب، مطالعه را بايد از مشتركات و منشأ مهمّ پيدايش مذاهب يعنى سنّت آغاز كرد و به‌طور خاص دو ديدگاه اصلى (تشيّع و تسنّن) در ارتباط با راه وصول به سنّت محمّدى را مورد مطالعه قرار داد.
اصحاب هر دو مذهب عمده اسلامى بر ايمان عميق صاحب رسالت، اِعمال نهايت تدبير و تلاش ايشان صلی الله علیه و آله در جهت تبليغ شريعت اسلام، اتّفاق‌نظر دارند و هرگونه كوتاهى حضرتش صلی الله علیه و آله در زمينه ابلاغ مأموريّت، تعميم و جاودان ساختن اسلام را منتفى مى‌شمرند. همچنين بر وجود پاره‌اى خصوصيّات براى راه و واسطه دستيابى به سنّت چون نصب و معرّفى، علم و آگاهى و طهارت و سلامت متّفق‌اند.
از اين‌رو، با عنايت به خاتميّت شريعت اسلام از سويى و نيازهاى نو به نوى بشريّت از طرف ديگر، همچنين با توجّه به فرصت محدود حضور پيامبر صلی الله علیه و آله در ميان مسلمانان، گرفتاريهاى متعدّد ايشان چه در محيط شكننده و خفقان‌آلود مكّه و يا در فضاى پر التهاب مدينه ـ ضرورى است طرح پيامبر صلی الله علیه و آله براى تبليغ و تداوم