غربت و اغتراب

درنگي در حديث «بدء الاسلام غريباً و سيعود غريباً، فطوبي للغرباء»

آية‌اللّه محمدمهدي آصفي

چکيده

اين نوشتار، شرح حديثي از پيامبر دربارة غربت اسلام است. نويسنده ابتدا احاديث مربوط به موضوع غربت را نقل کرده و سپس به بيان معناي غربت مي‌پردازد و اقسام چهارگانه غريب را برشمرده و از غربت پسنديده و ناپسند سخن مي‌گويد.

کليد واژه‌ها: غربت، غربت اسلام، اقسام غربت، غربت پسنديده، غربت ناپسند.

1. روايات غربت

روايات وارده در موضوع غربت ـ که از طريق شيعه و سني نقل شده ـ تواتر لفظي و معنوي دارند. در اينجا به برخي از اين روايات اشاره مي‌شود:

۱.في نوادر الراوندي، عن جعفر بن محمد، عن آبائه( قال:قال رسول‌الله(: إنّ الاسلام بدأ غريباً و سيعود غريباً فطوبي للغرباء، فقيل: و من هم يا رسول‌الله؟ قال: الذين يصلحون إذا فسد الناس. إنّه لا وحشة و لا غربة علي مؤمن، و ما من مؤمن يموت في غربته إلاّ بکت عليه ملائکة السماء، رحمة له، حيث قلّت بواکيه، و فسح له في قبره بنور يتلألأ من حيث دفن إلي مسقط رأسه؛ ^۱

۰.پيامبر اکرم( فرمود:اسلام با غربت آغاز شد و در آينده نيز غريب خواهد شد؛ خوشا به حال غريبان! گفته شد: اي رسول خدا، غريبان چه کساني هستند؟ فرمود: کساني که وقتي مردم فاسد شوند، به اصلاح بپردازند. به يقين، وحشت و غربتي براي مؤمن وجود ندارد و مؤمني نيست که در غربت بميرد، مگر آن‌که فرشتگان آسمان از روي رحمت بر او بگريند؛ آنجا که گريه‌کن کم داشته باشد و قبرش را براي او با نوري که از مدفن او تا سرزمين مادري‌اش پرتوافکن است، گشاده گردانند.