263
حکمت‌نامه حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السلام

حکمت‌نامه حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السلام
262

4 / 19

ولخرجى در خريد خانه‏

۹۱.الأمالى للصدوق : حدّثنا صالح بن عيسى بن أحمد بن محمّد العجلى ، قال : حدّثنا محمّد بن محمّد بن عليّ ، قال : حدّثنا محمّد بن الفرج الروياني ، قال : حدّثنا عبد اللَّه بن محمّد العجلي ، قال : حدّثنى عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى ، عن أبيه ، عن أبان مولى زيد بن عليّ ، عن عاصم بن بهدلة ، قال :
قالَ لى شُرَيحٌ القاضى : اِشتَرَيتُ داراً بِثَمانينَ ديناراً ، وكَتَبتُ كِتاباً ، وأشهَدتُ عُدولًا ، فَبَلَغَ ذلِكَ أميرَ المُؤمنينَ عَلِيَّ بنَ أبى طالِبٍ عليه السلام ، فَبَعَثَ إلَيَّ مَولاهُ قَنبَراً فَأَتَيتُهُ ، فَلَمّا أن دَخَلتُ عَلَيهِ قالَ : يا شُريحُ ! اِشتَرَيتَ داراً ، وكَتَبتَ كِتاباً ، وأشهَدتَ عُدولًا ، ووَزَنتَ مالًا ؟ قُلتُ : نَعمَ .
قالَ : يا شُرَيحُ ! اِتَّقِ اللَّهَ ، فَإِنَّهُ سَيَأتيكَ مَن لا يَنظُرُ فى كِتابِكَ ولا يَسأَلُ عَن بَيِّنَتِكَ حَتّى‏ يُخرِجَكَ مِن دارِكَ شاخِصاً ، ويُسلِمُكَ إلى‏ قَبرِكَ خالِصاً ، فَانظُر أن لا تَكونَ اشتَرَيتَ هذِهِ الدّارَ مِن غَيرِ مالِكِها ، ووَزَنتَ مالًا مِن غَيرِ حِلِّهِ ، فَإِذا أنتَ قَد خَسِرتَ الدّارَينِ جَميعاً ؛ الدُّنيا وَالآخِرَةَ .
ثُمَّ قالَ عليه السلام : يا شُرَيحُ ! فَلَو كُنتَ عِندَما اشتَرَيتَ هذِهِ الدّارَ أتَيتَنى ، فَكَتَبتُ لَكَ كِتاباً عَلى‏ هذِهِ النُّسخَةِ ، إذاً لَم تَشتَرِها بِدِرهَمَينِ .
قالَ : قُلتُ : وما كُنتَ تَكتُبُ يا أميرَ المُؤمِنينَ ؟!
قالَ : كُنتُ أكتُبُ لَكَ هذَا الكِتابَ :
بِسمِ اللَّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ ، هذا مَا اشتَرى‏ عَبدٌ ذَليلٌ مِن مَيِّتٍ اُزعِجَ بِالرَّحيلِ ، اِشتَرى‏ مِنهُ داراً فى دارِ الغُرورِ ، مِن جانِبِ الفانينَ إلى‏ عَسكَرِ الهالِكينَ . وتَجمَعُ هذِهِ الدّارُ حُدوداً أربَعَةً : فَالحَدُّ الأَوَّلُ مِنها يَنتَهى إلى‏ دَواعِى الآفاتِ ، وَالحَدُّ الثّانى مِنها يَنتَهى إلى‏ دَواعِى العاهاتِ ، وَالحَدُّ الثّالِثُ مِنها يَنتَهى إلى‏ دَواعِى المُصيباتِ ، وَالحَدُّ الرّابِعُ مِنها يَنتَهى إلى‏ الهَوى‏ المُردى وَالشَّيطانِ المُغوى ، وفيهِ يُشرَعُ بابُ هذِهِ الدّارِ .
اِشتَرى‏ هذَا المَفتونُ بِالأَمَلِ مِن هذَا المُزعَجِ بِالأَجَلِ جَميعَ هذِهِ الدّارِ ، بِالخُروجِ مِن عِزِّ القُنوعِ وَالدُّخولِ فى ذُلِّ الطَّلَبِ ، فَما أدرَكَ هذَا المُشتَرى فيما اشتَرى‏ مِنهُ مِن دَرَكٍ ، فَعَلى‏ مُبلى أجسامِ المُلوكِ ، وسالِبِ نُفوسِ الجَبابِرَةِ ، مِثلُ كِسرى‏ وقَيصَرَ وتُبَّعٍ وحِميَرَ ، ومَن جَمَعَ المالَ إلى‏ المالِ فَأَكثَرَ ، وبَنى‏ فَشَيَّدَ ، ونَجَّدَ فَزَخرَفَ ، وَادَّخَرَ بِزَعمِهِ لِلوَلَدِ ، إشخاصُهُم جَميعاً إلى‏ مَوقِفِ العَرضِ لِفَصلِ القَضاءِ ، وخَسِرَ هُنالِكَ المُبطِلونَ .
شَهِدَ عَلى‏ ذلِكَ العَقلُ إذا خَرَجَ مِن أسرِ الهَوى‏ ونَظَرَ بِعَينِ الزَّوالِ لِأَهلِ الدُّنيا ، وسَمِعَ مُنادِى الزُّهدِ يُنادى فى عَرَصاتِها : ما أبيَنَ الحَقَّ لِذى عَينَينِ ! إنَّ الرَّحيلَ أحَدُ اليَومَينِ ، تَزَوَّدوا مِن صالِحِ الأَعمالِ ، وقَرِّبوا الآمالَ بِالآجالِ ، فَقَدَ دَنَتِ الرِّحلَةُ وَالزَّوالُ .۱

ترجمه‏

۰.حضرت عبد العظيم عليه السلام - به سند خود - : عاصم بن بهدله گفت كه : شريح قاضى به من گفت : خانه‏اى را به هشتاد دينار خريدم و در اين باره نوشته‏اى (سندى) هم رد و بدل نمودم و چند نفر عادل را هم گواه گرفتم . خبر به امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه السلام رسيد . ايشان غلام خود، قنبر، را براى احضار من فرستاد و من هم خدمت ايشان رسيدم . هنگامى كه بر ايشان وارد شدم، فرمود : «اى شريح ! شنيده‏ام خانه‏اى خريده‏اى و نوشته‏اى رد و بدل كرده‏اى و گواهانى گرفته‏اى و پول‏هايى خرج نموده‏اى» .
گفتم: درست است .
فرمود : «اى شريح ! از خدا بترس . همانا به همين زودى، كسى نزد تو خواهد آمد كه در نامه‏ات نظر نمى‏كند و از گواهت نمى‏پرسد . تو را از منزلت بيرون كرده، به قبرستان تسليمت مى‏كند . پس بنگر كه اين خانه را از غير مالكش نخريده باشى ، و بهاى آن را از غير حلال نداده باشى كه در اين صورت، در دنيا و آخرت، زيان خواهى كرد .
اى شريح ! اگر آن گاه كه مى‏خواستى خانه‏اى بخرى ، در نزد من حاضر مى‏شدى، برايت نوشته‏اى مى‏نوشتم كه در آن صورت، خانه را [حتّى‏] به دو درهم نمى‏خريدى» .
گفتم: اى امير مؤمنان! چه مى‏خواستى بنويسى ؟
فرمود : «نامه‏اى به اين مضمون برايت مى‏نوشتم : به نام خداوند بخشنده مهربان . اين است آنچه خريده است بنده ذليل، از مرده‏اى كه به همين زودى كوچانده مى‏شود . او در دنياى فريبنده، منزلى خريده است كه در كوى فانى شوندگان و سپاه نابودان جاى دارد ، و حدود چهارگانه اين منزل، بدين ترتيب است : حد اوّل، منتهى است به آفت‏ها ؛ دوم، منتهى‏
است به مرض‏ها ؛ سوم، منتهى است به مصيبت‏ها ؛ چهارم، منتهى است به پرتگاه و شيطان فريب دهنده ، كه درِ اين خانه، از همين حدّ چهارم گشوده مى‏شود .
اين بنده فريفته آرزوها، از بنده‏اى كه مُشرف به مرگ است، خانه‏اى را خريد و خود را از عزّت قناعت بيرون برد و در ذلّت طالبان دنيا درآورد . زيانى كه اين خريدار از جنس متحمّل مى‏شود ، بر عهده تباه كننده اجسام و گيرنده جان پادشاهان ستمگرى مانند كسرا ، قيصر ، تُبَّع ، و حِمير است . آن كس كه ثروت‏ها را روى هم انباشت ، و اموال را روز به روز افزود ، ساختمان‏هاى بلند و بناهاى محكم ساخت ، آنها را زينت داد و آراست ، و پنداشت كه ثروت‏ها را براى فرزندان ذخيره كرده است. اين ثروتمندان براى عرضه اعمال [در پيشگاه پروردگار]، حاضر مى‏شوند تا حكم قطعى در باره‏شان صادر گردد و در آن جا باطل گروندگان، زيان خواهند ديد .
شاهد اين گفتار، عقل است ، هر گاه كه از اسارت هوس بيرون گردد و با چشم‏هاى عبرت‏بين، به زوال دنيا نظر افكند و به منادى زهد كه فرياد مى‏زند، گوش فرا دهد كه مى‏گويد : حق براى كسى كه دو چشم بينا داشته باشد ، بسيار روشن است . كوچ نمودن از دنيا، از دو روز، بيرون نيست [و امروز يا فردا از دنيا خواهيد رفت‏]. از اعمال شايسته توشه برداريد ، و آرزوها را به مرگ‏ها نزديك كنيد ؛ چرا كه كوچ كردن و فانى شدن، نزديك است» .

1.الأمالى ، صدوق : ص ۳۸۸ ح ۵۰۱ ، بحار الأنوار : ج ۷۴ ص ۲۷۹ ح ۱ .

  • نام منبع :
    حکمت‌نامه حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    پیوند معرفی کتاب :
    http://hadith.net/post/50919/
    لینک خرید :
    http://shop.darolhadith.ir/100-.html
تعداد بازدید : 36934
صفحه از 339
پرینت  ارسال به