شرح :

براى توضيح اين حكمت، نكات زير قابل توجّه است :
1 . اين روايت به روشنى نشان مى‏دهد كه حتّى در دوران امامت امام صادق عليه السلام كه دوران شكوفايى مكتب تشيّع بوده ، توده مسلمانان ، با پيروان اهل بيت عليهم السلام برخورد خوبى نداشته‏اند و در واقع، آنها در جامعه اسلامى غريب بوده‏اند ، و اين رويداد ، به معناى غربت اسلام ناب در جامعه اسلامى است .
2 . غربت اسلام ناب در جامعه اسلامى ، پديده‏اى است كه طبق احاديث شيعه و اهل سنّت، پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله آن را پيش‏بينى كرده و از هواداران آن ، تمجيد نموده است . متن حديث، چنين است :
إنَّ الإِسلامَ بَدَأَ غَرِيباً وسَيَعودُ غَريباً كما بَدأَ ، فَطوبى‏ لِلغُرَباءِ .^۱
اسلام، غريبانه آغاز شد و به زودى همچون ابتداى خود ، غريب خواهد شد . پس خوشا به حال غريبان !
3 . يكى از اقدامات شيطان براى پيشگيرى از گسترش اسلام ناب ، ايجاد اختلاف در جامعه اسلامى و تحريك ديگران بر ضدّ پيروان اهل بيت عليهم السلام است .
4 . معيار شناخت حق و باطل ، دلايل و نشانه‏هايى است كه حق را اثبات مى‏كنند، نه كثرت و قلّت هواداران .^۲ بنا بر اين ، وقتى كسى حق را تشخيص داد ، نبايد از كم بودن هواداران آن وحشت نمايد ، چنان كه از امير مؤمنان عليه السلام روايت شده كه فرمود :
أيُّها النّاسُ ! لا تَسْتَوحِشوا فى طريقِ الهُدى‏ لِقلّةِ أهلِهِ ، فإنَّ النّاسَ اجْتَمَعوا على‏ مائدةٍ شِبَعُها قصيرٌ، و جُوعُها طويلٌ .^۳
اى مردم! در راه راست ، به دليل شمار اندك رهروان آن ، احساس تنهايى نكنيد ؛ زيرا مردم بر سفره‏اى گرد آمده‏اند كه سيرى آن ، كوتاه‏مدّت و گرسنگى‏اش طولانى است .

1 / 9

غربت پيروان اهل بيت‏

۹.علل الشرائع : حدّثنا محمّد بن موسى بن المتوكل رحمه اللَّه عليه ، قال : حدّثنا علىّ بن الحسين السعد آبادى ، عن أحمد بن أبى عبد اللَّه ، عن عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى ، عن سليمان بن سفيان ، عن صباح الحذّاء ، عن يعقوب بن شعيب ، قال :
قالَ لى أبو عَبدِ اللَّهِ عليه السلام : مَن أشَدُّ النّاسِ عَلَيكُم ؟ فَقُلتُ : كُلُّ النّاسِ !
فَأعادَها عَلَىَّ . فَقُلتُ : كُلُّ النّاسِ! فَقالَ : أتَدرى لِمَ ذاكَ ؟ قُلتُ : لا أدرى !
قالَ : إنَّ إبليسَ دَعاهمُ فَأَجابوه وأَمَرَهُم فَاَطاعوه ، ودَعاكُم فَلَم تُجيبوا وأَمَرَكُم فَلَم تُطيعوا ، فَأَغرى‏ بِكُمُ النّاسَ .^۱

ترجمه‏

۰.حضرت عبد العظيم عليه السلام - به سند خود - : يعقوب بن شعيب گفت: امام صادق عليه السلام به من فرمود : «دشمن‏ترين مردم نسبت به شما چه كسانى هستند؟».
گفتم : همه مردم !
امام عليه السلام اين سخن را تكرار كرد .
گفتم : همه مردم !
فرمود : «مى‏دانى چرا با شما دشمنى مى‏كنند؟» .
گفتم: نمى‏دانم.
فرمود : «علّتش اين است كه شيطان، آنها را دعوت كرد و آنها اجابتش كردند و به آنها دستور داد و آنها اطاعتش كردند ؛ ولى شما را دعوت كرد و شما اجابتش نكرديد و به شما دستور داد و شما اطاعتش نكرديد . به همين دليل، آنها را بر ضدّ شما برانگيخت» .