نكاتى پيرامون دعاى اهل بيت(ع) درباره ديگران

نكاتى پيرامون دعاى اهل بيت(ع) درباره ديگران

در بررسى سيره عملى خاندان رسالت در موضوع دعا كردن براى ديگران، چند نكته قابل توجّه است :...

پيامبر خدا و اهل بيت بزرگوارش ، مَظهَر صفات و اسماى حسناى الهى و از جمله مظهر رحمت و حكمت خداوند متعال هستند و از اين رو ، به مقتضاى حكمت ، ديگران را از ادعيه پاك و مستجاب خود ، بهره مند مى كردند و مشمول عنايت و رحمت الهى قرار مى دادند .

در بررسى سيره عملى خاندان رسالت در موضوع دعا كردن براى ديگران، چند نكته قابل توجّه است :

۱ . دعاهاى پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام را به چند دسته مى توان تقسيم كرد :

دسته اول ، دعاهايى كه حامل پيامى براى جامعه اسلامى اند .

دسته دوم ، دعاهايى كه براى تأمين نيازهاى كسانى صادر شده اند كه از خاندان رسالت ، تقاضاى دعا كرده اند .

دسته سوم ، دعاهاى خاندان رسالت در مورد كسانى كه به آنها خدمتى كرده اند .

۲ . دعاهاى پيامبر خدا براى اهل بيت خود ، حامل پيام هاى اعتقادى و سياسى براى امّت اسلامى و حاكى از شخصيت والاى آنان و جايگاه بلندشان در اسلام است ، مانند آنچه از پيامبر خدا ، خطاب به امام على عليه السلام روايت شده كه مى فرمايد :

ما سَأَلتُ اللّهَ شَيئا إلاّ سَأَلتُ لَكَ مِثلَهُ ، ولا سَأَلتُ اللّهَ شَيئا إلاّ أعطانيهِ ، غَيرَ أنَّهُ قيلَ لي : إنَّهُ لا نَبِيَّ بَعدَكَ .[۱]

و چيزى از خداوند عز و جل درخواست نكردم ، مگر آن كه همان را براى تو هم درخواست كردم . و چيزى از خداوند درخواست نكردم ، مگر اين كه آن را به من داد ؛ به جز اين كه به من گفته شد : پيامبرى پس از تو نيست .

و در روايتى ديگر در مورد ايشان مى فرمايد :

اللّهُمَّ والِ مَن والاهُ ، وعادِ مَن عاداهُ ، وَانصُر مَن نَصَرَهُ .[۲]

خداوندا! دوست دار او را دوست بدار و دشمن كننده با او را دشمن باش و يارى كننده او را مدد كن .

و در روايتى ديگر درباره امام حسن و امام حسين عليهماالسلاممى فرمايد :

اللّهُمَّ والِ مَن والاهُما ، وعادِ مَن عاداهُما .[۳]

خداوندا! دوستدار آن دو را دوست بدار و دشمنى كننده با آن دشمن باش .

و در حديث كسا ، از زبان پيامبر صلى الله عليه و آله درباره اهل بيت عليهم السلامآمده كه مى فرمايد :

اللّهُمَّ هؤُلاءِ أهلُ بَيتي ، فَأَذهِب عَنهُمُ الرِّجسَ وطَهِّرهُم تَطهيرا .[۴]

خداوندا! اينان اهل بيت من هستند . از آنها پليدى را ، دور كن و پاكِ پاكشان كن .

همچنين دعاهايى كه از اهل بيت عليهم السلام درباره افرادى مانند ابوذر و عمار و امثال آنها صادر شده ، حكايت از جلالت و عظمت و جايگاه رفيع معنوى آنها دارد . اين گونه دعاها نيز گاه داراى پيام سياسى و اجتماعى هستند .

۳ . دعاهاى پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام براى تأمين نيازهاى ديگران يا براى كسانى كه خدمتى به آنها داشته اند نيز داراى پيام اعتقادى است ؛ زيرا اجابت شدن اين دعاها ، حاكى از جايگاه رفيع خاندان رسالت در نزد خداوند متعال است ؛ اما بايد توجه داشت كه اين گونه از دعاها ، بسا كه دلالتى بر جايگاه معنوى اشخاصى كه برايشان دعا شده است ، نداشته باشد و اين ، البته بسته به مضامين دعاهاست . از اين رو ، دانشمندان رجالى ، هر دعايى را از سوى پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام ، دليل بر خوبى و عدالت و مورد وثوق بودنِ شخصى كه درباره او دعا شده ، نمى دانند ، چنان كه در روايتى آمده است كه پيامبر صلى الله عليه و آله در حقّ شخص يهودى اى كه خدمتى به ايشان كرده بود ، فرمود : «أللّهُمَّ جَمِّلهُ ؛ خدايا! او را زيبا گردان» و در اثر اين دعا ، موى سپيد او سياه شد[۵]و يا در مورد يهودى ديگرى فرمود : «أدامَ اللّهُ جَمالَكَ... ؛ خداوند ، زيبايى ات را پايدار گرداند».

و در نتيجه اجابت اين دعا ، آن مرد ، هشتاد سال زندگى كرد و يك موى سپيد در سر او ديده نشد .[۶]


[۱]ر . ك : ص ۷۸ ح ۱۱۶۸ .

[۲]ر . ك : ص ۸۰ ح ۱۱۷۲ .

[۳]ر . ك : ص ۹۰ ح ۱۱۸۷ .

[۴]ر . ك : ص ۹۴ ح ۱۱۹۳ .

[۵]ر . ك : ص ۱۶۰ ح ۱۲۷۸ .

[۶]ر . ك : ص ۱۶۰ ح ۱۲۷۹ .