لقب ، در لغت عرب به معناى صفتى از اوصاف انسان ، ناظر به ستايش يا نكوهش اوست كه بِدان شهرت يافته و با آن شناخته مىشود .
بنا بر اين ، بسيارى از آنچه در شمارى از مصادر به عنوان لقب امام مهدى عليه السلام ذكر شده ، اصطلاحاً به آنها لقب اطلاق نمىشود ؛ بلكه اوصاف امام عليه السلام هستند .
لقب ، در لغت عرب به معناى صفتى از اوصاف انسان ، ناظر به ستايش يا نكوهش اوست كه بِدان شهرت يافته و با آن شناخته مى شود .[۱]
بنا بر اين ، هر صفتى را نمى توان لقب شمرد . گفتنى است كه گاه لقب از شهرتى برخوردار مى شود كه براى معرّفى شخص ، كاربردى بيش از نام اصلى او دارد.
با عنايت به تعريفى كه از لقب ارائه شد ، بسيارى از آنچه در شمارى از مصادر به عنوان لقب امام مهدى عليه السلام ذكر شده ، اصطلاحاً به آنها لقب اطلاق نمى شود ؛ بلكه اوصاف امام عليه السلام هستند .
اقسام القاب امام مهدى عليه السلام
القاب امام مهدى عليه السلام را به چند دسته مى توان تقسيم كرد :
اوّل : لقب هاى مشترك با ساير امامان ، مانند : حجّت ، حجّت خدا ، صاحب الأمر ، صاحب الزمان و خليفة اللَّه .
دوم : لقب هايى كه به ويژگى هاى امام مهدى عليه السلام اشاره دارد مانند : خاتم الأئمّه ، بقيّة اللَّه ، غائب ، قائم و منتظر .
سوم : لقب هايى كه به فضاى سياسى - امنيتى دوران غيبت صغرا و زمامداران ستمگر آن زمان اشاره دارد كه اخبار قيام آن امام عليه السلام به آنها رسيده بود و در صدد بودند كه به هر نحو، او را بيابند و همچون امامان پيش از او به شهادت برسانند ، مانند : سيّد ، صاحب الدار ، غريم[۲]و خلف صالح .
[۱]الشافية فى شرح الكافية: ج ۲ ص ۲۴۰ . شيخ رضى در باره لقب نوشته است : «روشنتر و مشهورتر از اسم است ؛ چون لقب ، چيزى را تعريف و معيّن مىكند ، همان طور كه اسم همين كار را مىكند؛ امّا با يك صفت افزوده كه يا مىستايد و يا سرزنش مىكند . پس ذات يك چيز يا لقب، مشهورتر از اسم مىشود».
[۲]اين لقب ، براى اشاره به بستانكار بودن امام مهدى عليه السلام در مورد خمس به كار مىرفته است .
