عبيد اللّه از چهره هاى درخشان تاريخ تشيّع ، از پيشتازان در تأليف و تدوين دانش ، كاتب على عليه السلام و از ياران خاصّ آن بزرگوار است . او در جنگ هاى جمل ، صِفّين و نهروان ، شركت داشت .
شرح حال نگاران و رجاليان ، او را از آغازگران تأليف در فرهنگ اسلامى دانسته و از برخى آثار او ياد كرده اند ، از جمله كتاب هاى : قضايا أميرالمؤمنين و تسمية من شهد مع أمير المؤمنين عليه السلام الجمل و صفّين و النهروان من الصحابة رضى اللّه عنهم .[۱]كتاب اخير ، نشان هوشمندى عبيد اللّه و درك استوار وى از وقايع و بيان كننده توجّه وى به ثبت و ضبط حوادث است .
برادر او (على بن ابى رافع) نيز كاتب امام على عليه السلام بوده است .
[۱]گفتنى است كه استاد محمّد رضا حسينى جلالى ، اين كتاب ابن ابى رافع را بازسازى و منتشر كرده است (ر . ك : حوزه ، ش ۳۸ ، تراثنا ، ش ۱۵) .
