آداب غذا خوردن

آداب غذا خوردن ، به چند بخش ، تقسيم مى شود :

بخش اوّل . مواردى كه بايد هنگام خوردن غذا رعايت شوند و آنها عبارت اند از :

الف . تدبّر در اين كه انواع خوراكى هاى مورد نياز انسان ، چگونه در نظام آفرينش پديد آمده اند؟ و چه عواملى دست به دست هم داده اند تا آنچه در سفره نهاده شده ، آماده گردد كه اكنون مى توان با ميل و اشتها از آن استفاده نمود .

ب . آغاز كردن خوردن با نام و ياد آفريدگار مهربان كه انواع غذاهاى مفيد را براى تأمين نيازهاى انسان ، در نظام آفرينش قرار داد . نيز تكرار نام خدا به هنگام خوردن هر نوع غذا ، و تكرار آن هرگاه كه در ميان غذا خوردن ، سخن گفته شود ، و همچنين شكرگزارى فراوان در هنگام خوردن .

ج . آغاز كردن غذا با نمك ،[۱]البتّه در صورتى كه خوردن نمك براى انسان ضرر نداشته باشد .

د . آغاز كردن از سبُك ترين غذاها .

ه . نخوردن غذاى داغ و خوردن غذاى نيم گرم ، پيش از آن كه سرد شود .

و . خوردن با دست راست .

ز . كوچك گرفتن لقمه .

ح . خوب جويدن غذا .

ط . طولانى كردن نشستن بر سر سفره .

ى . گرامى داشتن نان و نگذاشتن آن زير ظرف غذا .

ك . استفاده كردن از آنچه از سفره مى ريزد . اين ، براى وقتى است كه غذا در منزل ميل مى شود ، آن هم در صورتى كه آلوده نشده باشد ؛ ولى اگر كسى در صحرا غذا ميل نمود ، بهتر است كه آنچه را از سفره مى ريزد ، براى حيوانات بگذارد .

ل . دست كشيدن از خوردن غذا ، پيش از سير شدنِ كامل و در حالى كه قدرى از اشتها باقى است .

بخش دوم . امورى كه هنگام غذا خوردن ، ترك آنها شايسته است ، و آنها عبارت اند از :

الف . زياده روى در كيفيّت و كميّت خوراك .

ب . نكوهش غذايى كه نسبت به آن بى ميل است .

ج . دميدن در غذا .

د . خوردن با دست چپ .

ه . خوردن با يك انگشت يا دو انگشت .

و . بلند آروغ زدن .

ز . پاك كردن زياد استخوان ها .

ح . آب خوردن در ميان غذا .

ط . آب خوردن ، پس از خوردن گوشت .

ى . خوردن ، در حال سيرى .

بخش سوم . حالاتى كه غذا خوردن در آنها نكوهيده است .

در اسلام ، به طور كلّى ، ميل كردن غذا در حالات غير بهداشتى ، يا به شيوه غير اخلاقى (مانند : غذا خوردن به شيوه متكبّران) و يا به گونه اى كه عرف جامعه برنمى تابد ، نكوهيده است و آنچه در روايات اين بخش آمده (مانند : نهى از غذا خوردن در حالِ : «تكيه زده» ، «خوابيده بر شكم» ، «دراز كشيده» ، «ايستاده» ، و در حال «راه رفتن» و يا «جنابت» ، در صورتى است كه با يكى از اين عناوين ، منطبق گردد .

بخش چهارم . توصيه به هم غذا شدن با ديگران .

در روايات اسلامى ، غذا خوردن به تنهايى ، مذموم شناخته شده و توصيه شده كه انسان هر قدر مى تواند ، ديگران را در غذاى خود سهيم نمايد . نيز غذا خوردن با خانواده ، خدمت گزاران و يتيمان ، مورد تأكيد قرار گرفته است .

آدابى كه رعايت آنها به هنگام غذا خوردن با ديگران ، ضرورى است ، عبارت اند از :

الف . خوردن از قسمت جلوى خود .

ب . خوردن از اطراف ظرف و نه از وسط آن ، در جايى كه غذا براى همگان آماده شده است .

ج . نگاه نكردن به لقمه ديگران .

د . رعايت حقوق ديگران در آنچه بر سر سفره است .

ه . آغاز شدن غذا خوردن به وسيله صاحب سفره يا بهترين شخص حاضر بر سر سفره .

و . ادامه دادن صاحب سفره به خوردن ، تا سير شدن همه كسانى كه بر سر سفره نشسته اند .

ز . بلند شدن از سر سفره ، قبل از برچيدن آن .