خبر ده تا خدا را آن سان بشناسم و بپرستم». و ابوبصير از امام صادق عليه السلام مى پرسد: «جعلت فداك اخبرنى عن الدين الّذي افترض اللّه عزوجل على العباد ما لايسعهم جهله ولا يقبل منهم غيره ۱ ؛ فدايت شوم مرا از دينى كه خداوند اعتقاد بدان را بر انسانها واجب كرده است آگاه كن! دينى كه بندگان در ندانستن آن معذور نيستند و اعتقاد به غير آن نيز از آنان پذيرفته نيست. ابواليسع نيز درخواستى مشابه اين از امام صادق عليه السلام كرده است. ۲
هدف از عرضه دين
برخلاف عرضه حديث كه ممكن است دلايل متفاوتى همچون فهم معنا، فهم برتر، حل تعارض و... داشته باشد، عرضه دين براى اطمينان يافتن از صحت باورها است كه اگر حاصل شود فلاح اخروى را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر آن، در صورت وجود نقص در بيان اعتقادات، امام آن را تكميل مى كرد و راه صحيح را نشان مى دهند.
با توجه به تفاوت فهم و درجه اشخاص عرضه كننده، متون مورد عرضه نيز متفاوت و گونه گون است؛ ولى معمولاً مورد تأييد امام قرار گرفته و يا مقدارى كامل گشته اند.
نكته مهم، توجه به تفاوت عرضه كنندگان به امام و در نتيجه تفاوت محتواى ارائه شده به وسيله آنها است.
نمونه هاى عرضه دين
1 و 2. قديم ترين عرضه دين كه در دسترس ما است مربوط به اسماعيل بن جابر است كه دين خود را بر امام باقر عليه السلام عرضه كرد. ۳ اسماعيل گفته است كه از آن امام اجازه
1.كافى، ج ۲، ص ۲۲، ح ۱۱.
2.كافى، ج ۲، ص ۱۹، ح ۶.
3.در گزارشى ديگر، اسماعيل جعفى ـ كه ظاهراً همان اسماعيل بن جابر است ـ عقايد خود را بر امام باقر عليه السلام ارائه كرد. ر.ك: معجم رجال الحديث، ج ۳، ص ۲۰۳.
