پيشينه عرض دين و حديث - صفحه 224

و امام كاظم عليه السلام به يكى از اصحاب خود فرمود: «اذهب فتفقه واطلب الحديث. قال: عمّن؟ قال: عن فقهاء اهل المدينه، ثمّ اعرض علَىّ الحديث؛ ۱ برو و فقه بياموز و حديث فراگير! گفت: از چه كسى؟ فرمود: (حديث را) از فقهاى اهل مدينه بياموز و سپس آنها را بر من عرضه كن».

سير تاريخى عرضه حديث

نمونه اى از عرضه حديث در زمان پيامبر در دست است كه آغاز اين روش را به زمان ايشان پيوند مى زند؛ مثلاً در جريان جويبر و فرمان پيامبر به ازدواج او با دختر انصارى، آنان كه به قول جويبر اعتماد نكرده بودند، قاصدى را خدمت پيامبر مى فرستند تا صحت قضيه را به دست آورند. ۲
و يا در باره توصيه پيامبر به همراهى با «جماعت»، از ايشان تفسير «جماعت» را خواستار شدند و پيامبر در پاسخ فرمود: «جماعة اُمّتى اهل الحق و إن قلّوا؛ ۳ مقصود از جماعت، گروه بر حق مى باشد؛ حتى اگر كم باشند».
در زمان امام على عليه السلام تا امام سجاد هم نمونه هايى از عرضه حديث گزارش شده است. ۴
با گسترش فرهنگ حديث نويسى، عرضه حديث نيز در زمان امام باقر و امام صادق عليه السلام گسترش مى يابد. پيدايش غُلات، موجب عرضه بيشتر احاديث شيعى گشت؛ حتّى در برخى موارد امام صادق عليه السلام از اصحاب خود مى خواهند تا گفته هاى

1.كافى، ج ۱، ص ۳۵۳، شماره ۸.

2.كافى، ج ۵، ص ۳۴۱، شماره ۷.

3.معانى الاخبار، ص ۱۵۴، شماره ۱.

4.ر.ك: مجله علوم حديث، شماره ۶ مقاله عبدالهادى مسعودى: «عرضه حديث»، ص ۳۸ ـ ۴۲.

صفحه از 244