پيشينه عرض دين و حديث - صفحه 237

ـ اختلاف امتى رحمة: عبد المؤمن انصارى مى گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم: گروهى روايت مى كنند كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «ان اختلاف امتى رحمة. امام صادق عليه السلام فرمود: راست مى گويند. گفتم: اگر اختلاف مسلمانان رحمت باشد، پس اجتماع آنان عذاب خواهد بود!
فرمود: اين گونه نيست كه گمان مى برى و گمان مى برند. مقصود پيامبر صلى الله عليه و آله از اين سخن، آيه قرآن است كه مى فرمايد: «چرا از هر گروه، عده اى هجرت و كوچ نمى كنند تا احكام دين را فراگيرند و آن گاه كه بازگشتند گروه خود را انذار دهند؛ شايد كه آنان (از افعال ناپسند) پرهيز كنند». ۱ پس قرآن آنان را امر كرده است كه به سوى پيامبر خدا كوچ كنند و در نزد او رفت و آمد كنند و سپس به سوى قوم خود بازگردند و دانسته هاى خود را به آنان بياموزند. «إنّما اراد اختلافهم عن البلدان لا اختلافا في دين اللّه إنّما الدين واحد؛ مقصود پيامبر از اختلاف ، رفت و آمد و تردد از سرزمينهاست نه اختلاف و تفرقه در دين خدا. دين الهى يكى است». ۲
نكته مهم در اين روايت آن است كه اختلاف دو معنا دارد: يك معنا تفرقه و دودستگى است و ديگرى به معناى آمد و شدِ پى در پى است؛ همان سان كه در آيه «ان في خلق السموات واختلاف الليل والنهار» آمده و در زيارت جامعه نيز ائمه «مُخْتَلف الملائكه» ناميده شده اند.
ـ «من كنت مولاه»: ابو اسحاق مى گويد: از امام سجاد عليه السلام پرسيدم: پيامبر صلى الله عليه و آله كه فرمود «من كنت مولاه فعلى مولاه»، مقصودش چه بود؟ امام سجاد عليه السلام فرمود: به آنان خبر داد كه امام و رهبر بعد از او، امام على عليه السلام است. ۳

1.سوره توبه (۹)، آيه ۱۲۳.

2.معانى الاخبار، ص ۱۵۷.

3.معانى الاخبار، ص ۶۵.

صفحه از 244