نام گذاری امام حسن(ع) و امام حسین(ع)

پرسش :

نام گذاری امام حسن(ع) و امام حسین(ع) چگونه بود؟



پاسخ :

در برخی منابع اهل سنّت ، آمده است که امام علی علیه السلام ، نام امام حسن علیه السلام را حمزه و نام امام حسین علیه السلام را جعفر نهاد؛ ولی پیامبر صلی الله علیه و آله آنها را تغییر داد ، چنان که احمد در مسند خود ، به نقل از محمّد بن علی، از امام علی علیه السلام روایت کرده که:

 لَمّا وُلِدَ الحَسَنُ سَمّاهُ حَمزَةَ، فَلَمّا وُلِدَ الحُسَینُ سَمّاهُ بِعَمِّهِ جَعفَر، قالَ : فَدَعانی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله فَقالَ: إنّی اُمِرتُ أن اُغَیرَ اسمَ هذَینِ، فَقُلتُ : اللّهُ و رَسولُهُ أعلَمُ، فَسَمّاهُما حَسَنا وحُسَینا . [۱] وقتی حسن ، زاده شد ، او را حمزه نامید . وقتی که حسین زاده شد ، [علی علیه السلام ] او را به نام عمویش جعفر ،  نام گذاری کرد . [علی علیه السلام ]فرمود : پیامبر خدا صلی الله علیه و آله مرا فرا خواند و فرمود : «من مأموریت یافته ام که نام این دو را تغییر دهم» . گفتم : خدا و پیامبرش داناترند . پس آن دو را حسن و حسین نامید .

 در برخی دیگر از همان نقل ها ، می خوانیم که امام علی علیه السلام ، نام امام حسن و امام حسین علیهماالسلام را حرب نهاد؛ ولی پیامبر صلی الله علیه و آله آن را تغییر داد ، چنان که مسند ابن حنبل به امام علی علیه السلام نسبت داده که فرمود:

 لَمّا وُلِدَ الحَسَنُ سَمَّیتُهُ حَربا، فَجاءَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله فَقالَ : أرونِی ابنی، ما سَمَّیتُموهُ ؟ قالَ : قُلتُ : حَربا، قالَ : بَل هُوَ حَسَنٌ ، فَلَمّا وُلِدَ الحُسَینُ سَمَّیتُهُ حَربا، فَجاءَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله فَقالَ: أرونِی ابنی، ما سَمَّیتُموهُ ؟ قالَ : قُلتُ : حَربا، قالَ : بَل هُوَ حُسَینٌ ، فَلَمّا وُلِدَ الثّالِثُ سَمَّیتُهُ حَربا، فَجاءَ النَّبِی صلی الله علیه و آله فَقالَ : أرونِی ابنی ، ما سَمَّیتُموهُ ، قُلتُ : حَربا، قالَ : بَل هُوَ مُحسِنٌ ، ثُمَّ قالَ : سَمَّیتُهُم بِأَسماءِ وُلدِ هارونَ : شَبَّرُ ، وشَبیرٌ ، ومُشبِّرٌ . [۲] وقتی حسن به دنیا آمد ، من او را حرب نامیدم . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آمد و فرمود : «پسرم را نشانم دهید . او را چه نامیده اید؟» .

 گفتم : حرب . فرمود : «بلکه ، او حسن است» . وقتی هم حسین به دنیا آمد ، او را حرب نام گذاری کردم . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آمد و فرمود : «پسرم را نشانم دهید . او را چه نامیده اید؟» . گفتم : حرب . فرمود : «بلکه او حسین است» . وقتی سومی به دنیا آمد ، او را حرب نامیدم . پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و فرمود : «پسرم را نشانم دهید . او را چه نامیده اید؟» . گفتم : حرب . فرمود : «بلکه او مُحسن است» . آن گاه فرمود : «آنان را به نام پسران هارون ، نام گذاری کردم : شَبَّر و شَبیر ومُشَبِّر» .

 این دو نقل و مانند آنها ، به دلایل زیر ، قابل پذیرش نیستند:

 ۱ . با روایت های مشهور در نام گذاری ، معارض اند.

 ۲ . این نقل ها با یکدیگر نیز تعارض دارند.

 ۳ . مقتضای ادب و نیز برخی نقل های تاریخی ، آن است که امام علی و فاطمه علیهماالسلام در نام گذاری فرزندان خود ، بر پیامبر صلی الله علیه و آله پیش دستی نکرده اند. [۳] ۴۴ . ظاهر نقل نخست ، آن است که تا هنگام نام گذاری امام حسین علیه السلام ، نام امام حسن علیه السلام ، حمزه بود و چنین مطلبی  را هیچ سند تاریخی و روایتی ای تأیید نمی کند.

 ۵ . اگر امام علی علیه السلام نام امام حسن علیه السلام را حرب نهاده بود و پیامبر صلی الله علیه و آله آن را به حسن تغییر داد، چگونه ممکن است امام علی علیه السلام نام فرزندان دیگرش را حرب گذاشته باشد؟!

 ۶ . ولادت و نام گذاری فرزند سوم امام علی علیه السلام در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله با اسناد تاریخی ، ناسازگار است.

 بر پایه آنچه گفته شد، احتمال جعل این نقل ها توسط دشمنان امام علی علیه السلام و بنی امیه ، بویژه در خصوص نام گذاری حرب، بسیاری قوی است و مراد جاعلان، القای ناسازگاری روحیه امام علی علیه السلام با پیامبر صلی الله علیه و آله و نیز خشونت طلب جلوه دادن امام علی علیه السلام و تبلیغ نام «حرب» (نام پدر ابوسفیان) بوده است .

 

[۱] مسند ابن حنبل: ج ۱ ص ۳۳۵ ح ۱۳۷۰ ، المستدرك على الصحيحين: ج ۴ ص ۳۰۸ ح ۷۷۳۴ عن محمّد بن عقيل ، المعجم الكبير : ج ۳ ص ۹۸ ح ۲۷۸۰ ، تهذيب الكمال: ج ۶ ص ۳۹۹ ، سير أعلام النبلاء: ج ۳ ص ۲۴۷ ، تاريخ دمشق: ج ۱۴ ص ۱۱۷ ح ۳۴۰۷ ، كنز العمّال: ج ۱۳ ص ۶۶۰ ح ۳۷۶۷۷.

[۲] مسند ابن حنبل: ج ۱ ص ۲۱۱ ح ۷۶۹ ، المعجم الكبير: ج ۳ ص ۹۶ ح ۲۷۷۴ ، تاريخ دمشق: ج ۱۴ ص ۱۱۷ ح ۳۴۰۹ .

[۳] ر. ك: علل الشرائع: ص ۱۳۷ ح ۵ و ص ۱۳۸ ح ۶ و عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۲۵ ح ۵ و الأمالى، صدوق: ص ۱۹۷ ح ۲۰۹. 



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت