چند يادآورى
در اين جا ذكر چند نكته، شايد خالى از فايده نباشد :
1 . با جمع آورى احاديثى كه در آنها «كتاب على عليه السلام »، «مصحف امام على عليه السلام » و «الجامعة» مطرح شده و نحوه شكل گيرى آن و يا متنى از متون آن كتاب گزارش شده است و با نظر دقيق در آنها ، اطمينان حاصل مى شود كه اولاً اين سه عنوان، يكى هستند و در واقع، سه نام براى يك مجموعه بوده كه پيامبر صلى الله عليه و آله املا مى كرده و امام على عليه السلام مى نوشته است و شامل همه آيات قرآن و تمامى امور مربوط به آنها مثل تعيين ناسخ و منسوخ ، عام و خاص ، مطلق و مقيّد و ... و نيز تفسير و تأويل آنها و بيان احكام فقهى ، امور اعتقادى و اخلاقى و در يك كلمه، جميع معارف دينى اى كه ذيل آيات مطرح بوده، مى شده است.
پس بر اساس متون معتبرى كه در رابطه با تشكيل اين مجموعه وجود دارد و يا احاديثى كه از آن نقل شده، نتيجه مى گيريم كه اين كتاب (با همان عنوان هايى كه ذكر كرديم)، مجموعه اى كامل از معارف دين بوده و در واقع، همان علوم الهى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله آنها را به امام على عليه السلام منتقل كرده است. دستور نوشتن اين مجموعه را نيز به طور ويژه، پيامبر صلى الله عليه و آله به امام على عليه السلام واگذار كرده و فرموده كه: براى اوصياى بعد از خودت بنويس، هر چند خودت از آفت فراموشى در امانى و من براى تو از خدا خواسته ام كه چيزى را فراموش نكنى . ۱
اين مجموعه كامل و عظيم، به عنوان وديعه الهى، بايد در اختيار اوصياى
1.ر.ك : الكافى ، ج ۱، باب اختلاف الحديث، ح ۱؛ نهج البلاغة ، خطبه ۲۱۰ .
