46 . اقدام نكردن به كارى كه بترسد در آن درمانَد : ص 23 ، ح 12 ؛
47 . گفتگو با مردم ، به اندازه عقلشان : ص 27 ، ح 15 ؛
48 . خوش خلقى : ص 27 ، ح 17 ؛
49 . عيب پوشى : ص 31 ، ح 29 .
آفرينش عقل و جهل
در حديث موسوم به «جنود عقل و جهل» ، در برابر آفرينش عقل و لشكريانش ، به خلقت جهل و نادانى و لشكرى براى او به درخواست نادانى ، اشاره شده است . بيان اين حديث ، با مبانى توحيدى ما و اوصافى كه از خداى متعال سراغ داريم ، تا حدودى متعارض است ؛ چرا كه ما پذيرفته ايم خداوند فيّاض ، على الإطلاق است و موجودى را كه براى ترقّى و تكامل ، شايستگى دارد ، مى آفريند . گويى اين خلقت ، با حكمت خدا نيز تعارض پيدا مى كند ؛ زيرا نظام آفرينش ، بر طبق آموزه هاى اسلام ، نظام احسن است و به سوى آن نيز روان است . لذا وجود خلقتى در اين ميان ، بر خلاف چرخه از پيش تعيين شده ، خلاف عقل حكيم و متين است .
از اين رو ، بعد از بررسى هاى سندى ، 1 بايد ريشه هاى اين مسئله را از لحاظ «متنى» جست تا به حقيقت آن ، به گونه اى درست دست يافت . بدين منظور ، به قرآن (جزء ديگر جداناشدنى هدايت) مراجعه مى كنيم تا عباراتش را در مورد واژه جهل ، جويا شويم .
1 . نادانى : «وَجَاوَزْنَا بِبَنِى إِسْرَ ءِيلَ الْبَحْرَ فَأَتَوْاْ عَلَى قَوْمٍ يَعْكُفُونَ عَلَى أَصْنَامٍ لَّهُمْ قَالُواْ يَامُوسَى اجْعَل لَّنَآ إِلَـهًا كَمَا لَهُمْ ءَالِهَةٌ قَالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ» ؛ 2
2 . نادانى : «وَ يَـقَوْمِ لَا أَسْئلُكُمْ عَلَيْهِ مَالًا إِنْ أَجْرِىَ إِلَا عَلَى اللَّهِ وَ مَآ أَنَا بِطَارِدِ الَّذِينَ ءَامَنُواْ
1.سند اين حديث ، طبق نرم افزار دراية النور ، بخش بررسى سند ، مسند و صحيح است .
2.سوره اعراف ، آيه ۱۳۸ .
