كلينى و رازى؛ اخلاق اسلامى به دو روايت

دكتر سيّد حسن اسلامى

چكيده

در اين نوشتار ، مقايسه اى بين ديدگاه هاى شيخ كلينى رحمه الله و ابن مسكويه رازى ، در مورد مباحث مربوط به اخلاق اسلامى ، صورت گرفته است . نگارنده ، نخست به معرّفى بخش اخلاقى الكافى (يعنى احاديث اخلاقى مندرج در آن) پرداخته است . آن گاه به معرّفى كتاب تهذيب الأخلاق ابن مسكويه رازى و محورهاى مهم ارايه شده در آن مى پردازد . در ادامه ، اين دو كتاب را از لحاظ محتوا با هم مقايسه نموده ، نقاط قوّت و ضعف هر يك را بيان مى نمايد .
نگارنده ، اخلاق ارايه شده در كتاب الكافى را اخلاق روايى برگرفته از فرهنگ اسلامى ، و اخلاق ارايه شده در تهذيب الأخلاق ابن مسكويه را اخلاق فلسفى مى داند كه ريشه در فلسفه يونان دارد . وى معتقد است كه اگر تلفيقى از اخلاق اسلامى و اخلاق فلسفى ارايه شود ، كم و كاستى هاى هر دو كتاب برطرف مى شود و يك كتاب و فرهنگ مطلوب اخلاقى به دست مى آيد .
براى اين دو مقايسه ، نگارنده ، قسمتى از كتاب تهذيب الأخلاق ابن مسكويه به نام «تطهير عراق و بخشى از روايات اخلاقى مندرج در كتاب الكافى» را به صورت تطبيقى بررسى نموده و تصويرى روشن از دو نظام اخلاقى سنّتى و عقلى يونانى ، ارايه مى نمايد .
كليدواژه ها : كلينى ، الكافى ، اخلاق اسلامى ، اخلاق حديثى ، اخلاق فلسفى ، احاديث اخلاقى .