[ چهلم : خطاكارى نمودن در مكّه ]

چهلم از جمله كبائر ، ظلم در مكّه است ، هرچند ظلم ضعيفى باشد ، چنانچه حق تعالى فرموده : «وَ مَن يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحَاد بِظُـلْمٍ نُّذِقْهُ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ» . ^۱ و ترجمه ظاهرش آن است كه : كسى كه در آن جا اراده بيرون رفتن از حق كند به ظلم كردن ، مى چشانيم به او از عذاب دردناك. و ضمير ، اگرچه راجع به مسجد الحرام است ؛ امّا حكم ، مخصوص به مسجد الحرام نيست ، چنانچه از حديث ظاهر مى شود و ظلم در مكّه يا حرم ، ظلم در مسجد الحرام است .
و ابن بابويه رحمه الله در فقيه ، از حضرت امام جعفر صادق عليهم السلام روايت كرده كه : شخصى از تفسير [ اين ] آيه سؤال كرد. حضرت فرمود كه : هر ظلمى ، الحاد است و زدن خدمتكار ، بى گناهى كه از او سر زده باشد ، از جمله اين الحاد است . ^۲
و به روايت ديگر ، از آن حضرتْ روايت كرده كه فرمود : هر ظلمى كه آدمى بر نفس خود در مكّه كند ، از دزدى يا ستم يا گرفتن چيزى و هر قِسم ظلمى ، من آن را الحاد مى دانم . ^۳
و لهذا ، جمعى كه دانايند ، مى ترسند و پرهيز مى نمايند از ساكن شدن در مكّه ، و بيرون آوردن كسى كه به حرمْ پناه برده باشد ـ هر گاه خيانت در غير حرم از او صادر شده باشد ـ ، از جمله ظلمى است كه مذكور شد .

[ چهل و يكم : گناهان كبيره ديگر ]

و بدان كه گناهان كبيره ، منحصر نيست در چهل امرى كه مذكور شد ، با آن كه بعضى از اين انواع ، مشتمل بر چند نوع بود. و شيخ زين الدين ـ قدّس اللّه روحه ـ در شرح لمعه گفته كه : كبائر ، به هفتصد نزديك تر است از هفت و هفتاد . ^۴ و چون اين اقسام از حاديث متعدّده و بعضى از آياتْ ظاهر مى شد كه از كبائر است ، به تفصيلْ ذكر كرديم و غير اين چهل امر ، بسيارى از معاصى است كه ظاهر اخبارى كه در باب وعيد و عِقاب آنها وارد شده ، آن است كه از كبائر باشد و از بعضى آيات هم شايد كبيره بودن بعضى مستفاد شود . پس در ارتكاب آنها ، از اين معنى غافل نبايد بود و آنچه مشخّص شود كه از جمله صغائر است ، ارتكاب آن را سهل و حقير نبايد شمُرد ؛ زيرا كه همه در مخالفت امر خداوند جليل ، شريك اند و مى تواند بود كه گناهان عظيمه ^۵ ، به خوف و انكسارِ بنده ، مغفور شود و گناهى صغير ^۶ كه از روى جرئت و بى پروايى صادر شود ، آمرزيده نگردد . و مؤيّد اين معنى ، احاديث بسيار هست .