زمينه‏ سازى معصومان براى پذيرش غيبت امام زمان عليه السلام - صفحه 42

زمينه سازى معصومان براى پذيرش غيبت امام زمان عليه السلام

عبدالهادي مسعودي ۱

مقدمه

حضور همواره حاکم اسلامى، و اعتقاد شيعيان به وجود ضرورى و هميشگى امام، اين انتظار را پديد آورد که امام و ولى امر جامعه، هميشه حاضر و ظاهر است؛ اما پيامبر و ائمه عليهم السلام مى دانستند که دگرديسى جامعه اسلامى و فشارهاى روز افزون بر اهل بيت عليهم السلام آنان را ناگزير از پنهان شدن و سکوت و خاموشى مى کند. اين روند تا آنجا که به حبس و محاصره و احضار به پايتخت ختم مى شد، مشکل جدّى و يا دست کم شبهه اعتقادى و خلل در باورها را موجب نمى شد، اما اگر به غيبت کلى و عدم حضور امام در عرصه اجتماعى منتهى مى شد، مى توانست انديشه ضرورت وجودى امام را زير سؤال برد. از اين رو پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و امامان، آگاهى، بشارت و هشدارهايى را به جامعه اسلامى ارائه دادند و دانشمندان، راويان و مؤلفان، نيز آنها را گرد آورده و عرضه کردند. امامان متأخر ما افزون بر اين آگاهى ها اقدامات عملى گوناگونى را به انجام رساندند تا شيعيان براى پذيرش امام غائب و چگونگى گذار از دوران سخت غيبت، آماده شوند. از اين رو ابتدا به اقدامات علمى و سپس به اقدامات عملى اشاره مى کنيم.

الف ـ اقدامات علمى: «آگاهى بخشى و هشدار»

معصومان عليهم السلام آگاهى هاى گوناگون و همه جانبه اى را در اختيار پيروان خود نهادند تا تحمل شيعيان را در برابر فقدان امام خود افزايش دهند. اين آگاهى بخشى گسترده در قالب هاى گوناگونى صورت گرفته و تقريبا از سوى همه معصومان عليهم السلام واقع گشته است. اين تلاش‌ها و زمينه سازى ها را مى توان در سه بخش: آگاهى هاى نخستين و مقدماتى، توصيف و بيان ويژگي‌هاى روزگار غيبت، و پيشگويى آسيب ها و سختى هاى دوران غيبت امام دسته بندى کرد.

1.عضو هيأت علمي دانشكده علوم حديث

صفحه از 57