كلينى و كافى - صفحه 411

تاريخ، فضايل و مواعظ) داشتند در روايات چنين موضوعاتى سخت گيرى هاى روايات فقهى را اعمال نمى كردند؛ از اين رو در روايات روضه كافى ضعف هاى سندى و متنى بيشترى نسبت به بخش هاى اصول و فروع كافى به چشم مى خورد، اين امر زمينه ايجاد شبهه در انتساب روضه به مرحوم كلينى را فراهم آورده است. از اين رو يكى از اخباريان به نام ملا خليل قزوينى (م 1089 ق) مدعى است روضه كافى از تأليفات ابن ادريس حلى (م 578 ق) است، ليكن وى هيچ دليلى بر اين ادعاى خويش اقامه نكرده است. ۱
شواهد زير بطلان اين ادعا و صحت انتساب روضه به مرحوم كلينى را اثبات مى كند:
1. ويژگى هاى شيوه گزارش اسناد (عنعنه، تحويل، اختصارها و...) در روضه همانند اصول و فروع است، چنان كه نقل از عده هاى معلوم، در روضه نيز وجود دارد و طرق روايات آن همانند طرق روايات موجود در اصول و فروع است. ۲
2. در روضه نيز اسناد غالبا با نام مشايخ كلينى آغاز شده است و از آنجا كه بين ابن ادريس حلى (م 578 ق) و مرحوم كلينى (م 328 يا 329 ق) حدودا دويست و پنجاه سال فاصله است اين مشايخ از لحاظ طبقه، فاصله زيادى تا ابن ادريس حلى دارند و امكان نقل مستقيم ابن ادريس از آنها وجود ندارد.
3. برخى از متقدمان همچون نجاشى (م 450 ق) و شيخ طوسى (م 460 ق) در فهرست هاى خود صراحتا كتاب روضه را جزء كتاب هاى كافى و تأليف مرحوم كلينى دانسته اند. ۳

ب) اعتبار نسخه هاى موجود كافى

از ويژگى هاى كتب اربعه شيعه اين است كه اين آثار پس از تأليف، مورد استقبال عالمان شيعه قرا رگرفته و از آغاز، نسخه هاى متعددى از آنها استنساخ و در مجالس تحديث از طريق سماع، قرائت و اجازه به شاگردان منتقل شده است.

1.رياض العلماء، ج ۲، ص ۲۶۱.

2.ر.ك: الشيخ الكلينى البغدادى، ص ۱۳۳ـ۱۳۴؛ نيز مدير شانه چى، تاريخ حديث، ص ۱۲۰.

3.رجال النجاشى، ص ۳۷۷؛ فهرست كتب الشيعه و اصولهم، ص ۲۱۰.

صفحه از 422