تاریخ‌گذاری حدیث «لن یفلح قوم ولّوا امرهم امرأة» بر اساس روش تحلیل متن و اسناد

معصومه ریعان^۱

محمدکاظم رحمان ستایش^۲

چکیده

روایت «لن یفلح قوم ولَوا امرهم امرأة» _ که در منابع اهل‏سنت از ابو بکره نقل شده و سپس به منابع شیعی راه یافته _ یکی از احادیث بسیاری است که در مذمت زنان آمده است. حلقه مشترک اصلی روایت، ابو بکره بوده و وی برای طفره رفتن از حضور در جنگ جمل به نفع هر یک از طرفین، روایتی را از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نقل می‌کند که علاوه بر تقبیح زنان، عدم حضور خود را نیز توجیه نماید. در این مقاله، حدیث را بر اساس سند، متن و متن و سند بررسی و تحلیل نموده‏ایم و تاریخ پیدایش آن را نیمه‌دوم قرن اول ارزیابی کرده‌ایم. این روایت برساخته و بسیار متأخر از زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است، ولی با نقل مستمر در متون سنی و شیعه، در طول زمان، قدرت و استحکام یافته و به منابع فقهی رسوخ یافته است و در نتیجه، عدم تولیت زنان بر حکومت، قضاوت و امامت در نماز و عدم تحمل زنان در مناصب اجتماعی را در مبانی فقهی شیعه و سنی رقم زده است.

کلیدواژه‌ها: ولایت زنان، روایت لن یفلح، تاریخ‌گذاری حدیث، نقد و بررسی حدیث، ابو بکره، زن.

درآمد

تاریخ‌گذاری احادیث از روش‌های حدیث‌پژوهی مستشرقان در قرن حاضر است که در آن، حدیث‌پژوه بیش از آن که جویای رد یا قبول روایت باشد، در پی آن است تا مبدأ تاریخی