دلیل نامگذاری این جماعت به اخباری تکیه آنان بر اخبار است.۱ به عبارت دیگر، اخباری، فقیهی است که فقط با استناد به کتاب و سنت به استنباط احکام شرعی می‌پردازد و در مقابل، اصولی بر فقیهی اطلاق می‌شود که از (کتاب، سنت، اجماع و عقل) برای استنباط احکام بهره می‌جوید.۲
طبق اظهارات شهرستانی علمای امامیه از همان ابتدا به دو گروه اصولی و اخباری تقسیم می‌شدند۳ و بر این مطلب، علمای اخباری نیز تأکید دارند؛ چنان که از کلام استرآبادی نیز چنین برمی آید؛ آنجا که می‌گوید:
نزد قدمای اخباری مانند شیخ صدوق و محمد بن یعقوب کلینی ...۴
از ظاهر بعضی از کلمات شیخ یوسف بحرانی نیز استفاده می‌شود که ایشان هم بنیاد گذار مسلک اخباری‌گری را مرحوم صدوق دانسته است؛ آنجا که شیخ صدوق را رئیس اخباریان معرفی می‌نماید.۵
با توجه به پیشینه تاریخی اخباری‌گری، در واقع، رواج و اطلاق عنوان اخباری، بر گروهی خاص و با اصطلاح مشخص امروزی آن، از سده یازدهم هجری قمری و با ظهور پیشوای حرکت نوین اخباری، یعنی محمد امین استرآبادی آغاز شده است.
بعد از استر آبادی، مدت دو قرن، به خصوص قرن یازدهم هجری، زمان اوج اخباری‌گری بوده است. آخرین تلاش‌های اخباریان به دست میرزا محمد بن عبدالنبی نیشابوری (م1232ق)، معروف به میرزا محمد اخباری انجام گرفت.
از لحاظ زمانی می‌توان مکتب اخباری را به دو مکتب اخباری قدیم و مکتب اخباری جدید تقسیم نمود. در دل مکتب اخباری جدید نیز مدرسه‌های گوناگونی پدیدار شد که اخباریان را بر اساس میزان تمایلات و دغدغه‌هایشان نسبت به این روش و به کارگیری آن و نوع اتهام و انتقادشان به روش رقیب، به دو گروه افراط‌گرا و اعتدال‌گرا تقسیم نمود.
1.. همان، ص۲۰۷.
2.. الاصولیون و الاخباریون فرقة واحدة، ص۲۵.
3.. الملل و النحل، ج۱، ص۱۶۵.
4.. الفوائد المدنیة، ص۹۱.
5.. الحدائق الناضرة، ج۱، ص۱۷۰.
