وقتی که برادران یوسف به خطای خود نزد یعقوب اعتراف کردند و درخواست استغفار نمودند، یعقوب با تأخیر برایشان استغفار کرد اما یوسف با شنیدن این اعتراف، همان موقع برایشان آمرزش خواهی کرد. امام صادق(ع) این را نشانه ی نرم تر بودن دل جوان خوانده است.
علل الشرائع عن إسماعیل بن الفضل الهاشمی:
قُلتُ لِجَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ(ع) أخبِرنی عَن یعقوبَ(ع) لَمّا قالَ لَهُ بَنوهُ:
«قالُوا یا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا کنَّا خاطِئِینَ* قالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکمْ رَبِّی»
[۱]، فَأَخَّرَ الاستِغفارَ لَهُم و یوسف(ع) لَمّا قالوا لَهُ:
«تَاللَّهِ لَقَدْ آثَرَک اللَّهُ عَلَینا وَ إِنْ کنَّا لَخاطِئِینَ* قالَ لا تَثْرِیبَ عَلَیکمُ الْیوْمَ یغْفِرُ اللَّهُ لَکمْ وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ»
[۲].
قالَ: لأِنَّ قَلبَ الشّابِّ أرَقُّ مِن قَلبِ الشَّیخِ، و کانَت جِنایةُ وُلدِ یعقوبَ عَلی یوسف، و جِنایتُهُم عَلی یعقوبَ إنَّما کانَت بِجِنایتِهِم عَلی یوسف، فَبادَرَ یوسف إلَی العَفوِ عَن حَقِّهِ، و أخَّرَ یعقوبُ العَفوَ؛ لأِنَّ عَفوَهُ إنَّما کانَ عَن حَقِّ غَیرِهِ، فَأَخَّرَهُم إلَی السَّحَرِ لَیلَةَ الجُمُعَةِ.(۳)
علل الشرائع به نقل از اسماعیل بن فضل هاشمی:
به امام صادق(ع) گفتم: از احوال یعقوب(ع)، مرا خبر ده، آنگاه که فرزندانش به وی گفتند: (ای پدر! برای گناهان ما آمرزش بخواه که ما خطاکار بودیم. گفت: به زودی از پروردگارم برای شما آمرزش می خواهم). یعقوب(ع)، استغفار را به تأخیر انداخت. نیز از احوال یوسف(ع) مرا خبر ده، آنگاه که برادرانش به وی گفتند: (به خدا سوگند، که واقعا خدا تو را بر ما برتری داده است و ما خطاکار بودیم. [یوسف(ع)] گفت: امروز بر شما سرزنشی نیست. خدا، شما را می آمرزد و او مهربان ترینِ مهربانان است).
امام صادق(ع) فرمود: «دلِ جوان، از دل پیرمرد، نرم تر است. فرزندان یعقوب بر یوسف، ستم روا داشتند و ستم آنان بر یعقوب، به واسطه ستم بر یوسف بود. از این رو، یوسف، به سرعت، از حقّ خود درگذشت؛ ولی یعقوب، گذشت را به تأخیر انداخت، زیرا گذشتِ او نسبت به حقّ دیگری بود. وی، استغفار را تا سحرِ شب جمعه به تأخیر انداخت».
[۱]. یوسف ۹۷ و ۹۸.
[۲]. یوسف ۹۱ و ۹۲.
۳. علل الشرایع ص ۵۴ ح ۱، حکمت نامه جوان ص ۵۴
