پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه

مؤلّف کتاب با تقسیم بندی دوران مختلف تدوین حدیث به چهار دوره، در صدد آن است که چگونگی تدوین احادیث را مورد بررسی قرار می دهد.

مؤلّف کتاب با تقسیم بندی دوران مختلف تدوین حدیث به چهار دوره، در صدد آن است که چگونگی تدوین احادیث را با بررسی عوامل مؤثّر و مانع در رشد تدوین حدیث در هر دوره، مورد بررسی قرار می دهد.

فهرست دوره های چهارگانه عبارت اند از:

دوره اوّل، عصر امام علی(ع) تا عصر امام سجاد(ع)؛

دوره دوم، عصر امام باقر و امام صادق علیهماالسلام؛

دوره سوم، عصر امام هفتم(ع) تا اواخر غیبت صغری؛

دوره چهارم، عصر تدوین و پیدایش جوامع حدیثی شیعه.

در هر دوره، اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، آثار حدیثی و جریان های فکری موجود در آن زمان، مورد بحث و تبیین واقع شده است.

علاوه بر مطالب ذکر شده در دوره دوم، مجالس درس صادقین علیهماالسلام و جایگاه اصحاب اجماع و اصول اربعمئه و چگونگی مراجعه و برخورد این دو امام با فرقه های انحرافی، از جمله برخورد با غلات، مورد بحث و بررسی واقع شده است.

در دوره سوم که از نظر مؤلّف، عصر شکل گیری فقه و حدیث به حساب می آید، مؤلّفات، مکتوبات حدیثی، توقیعات و رسائل معصومان(ع)معرّفی و بررسی شده است.

نویسنده سپس به بحث از جایگاه راویان و محدّثان شیعه در حوزه های درسی

مختلف، از جمله: حوزه درسی کوفه، بغداد، قم پرداخته و به نقش خاندان ها در پیشرفت و تطوّر حدیث، اشاره کرده است.

در این دوره، سبک و روش مشایخ حدیث در زمینه نحوه حمل حدیث و دقّت های رجالی در سند و طُرُق روایات، و نیز تاریخچه علم رجال و سیر تحوّل آن در شیعه، به همراه بررسی و معرّفی تفصیلی کتاب های اصولی رجال شیعه، تبیین شده است.

در دوره چهارم، پیدایش کتاب های جوامع حدیثی، مانند الکافی، کتاب من لا یحضر، التهذیب و الاستبصار مطرح و مورد معرّفی تفصیلی واقع شده اند. در این مبحث، ضمن معرّفی مؤلّفان، سبک و روش های آنها مورد بررسی قرار گرفته است.