رسول خدا(ص) در حال خطبه نماز جمعه بود که مردم با شنیدن صدای طبل، خبر شدند که کالایی برای فروش رسیده. خطبه را رها کردند و...
المناقب لابن شهر آشوب عن ابن عبّاس ـ فی قَولِهِ تَعالی:«وَ إِذَا رَأَوْاْ تِجَرَةً أَوْ لَهْوًا انفَضُّواْ إِلَیهَا وَ تَرَکوک قَائِمًا»:
إنَّ دِحیةَ الکلبِی جاءَ یومَ الجُمُعَةِ مِنَ الشّامِ بِالمیرَةِ، فَنَزَلَ عِندَ أحجارِ الزَّیتِ ثُمَّ ضَرَبَ بِالطُّبولِ لِیؤذِنَ النّاسَ بِقُدومِهِ، فَانفَضَّ النّاسُ إلَیهِ إلاّ عَلِی، وَالحَسَنُ وَالحُسَینُ وفاطِمَةُ(ع) وسَلمانُ وأَبوذَرٍّ وَالمِقدادُ وصُهَیبٌ، وتَرَکوا النَّبِی(ص) قائِما یخطُبُ عَلَی المِنبَرِ.
فَقالَ النَّبِی(ص): لَقَد نَظَرَ اللّهُ یومَ الجُمُعَةِ إلی مَسجِدی، فَلَولاَ الفِئَةُ الَّذینَ جَلَسوا فی مَسجِدی لاَنضَرَمَتِ المَدینَةُ عَلی أهلِها نارا، وحُصِبوا بِالحِجارَةِ کقَومِ لوطٍ. ونَزَلَ فیهِم:«رِجَالٌ لاَّ تُلْهِیهِمْ تِجَرَةٌ»[۱]الآیةَ.[۲]
المناقب، ابن شهر آشوب ـ به نقل از ابن عبّاس، در باره فرموده خداوند متعال: «و هر گاه داد و ستدی یا سرگرمی ای ببینند، به سوی آن روی آور می شوند و تو را در حالی که ایستاده ای، ترک می کنند» ـ:
دِحیه کلبی در روز جمعه، از شام خواروبار آورد و در محل احجار الزّیت، بساط کرد و سپس شروع به طبل زدن کرد تا آمدن خود را به مردم، اعلام کند. پس مردم به سوی او پراکنده شدند، بجز علی و حسن و حسین و فاطمه(ع) و سلمان و ابو ذر و مقداد و صُهَیب. مردم، پیامبر(ص) را که بر منبر ایستاده بود و خطبه می خواند، رها کردند.
پیامبر(ص) فرمود: «خداوند در روز جمعه به مسجد من نگریست و اگر نبودند این گروهی که در مسجدم نشسته بودند، مدینه بر سر مردمش آتش می گرفت و همانند قوم لوط، سنگ باران می شدند. آیه «مردانی که آنها را باز نمی دارد هیچ داد و ستدی» تا آخر آیه، در باره این چند نفر [که در مسجد نشستند] فرود آمد.
[۱]. النور: ۳۷.
[۲]. المناقب لابن شهر آشوب: ج ۲ ص ۱۴۶، بحارالأنوار: ج ۸۹ ص ۱۹۵ ح ۳۹، دانشنامه قرآن و حدیث، ج ۱۷، ص ۲۲۶.
