نفس، ساحت های نفس، و ارتباط انفسی میان خدا و انسان در نهج البلاغه

نشریه : پژوهش نامه علوی

نویسنده : پديدآورنده : محمدعلی عباسیان چالشتری

سال 1398 / شماره پیاپی 20 / صفحه 1-24

چکیده :

« نفس » یکی از پرکاربردترین واژ ه‌ها در نهج البلاغه است. نفس در نهج البلاغه دارای چهار « نفس » ساحت معرفت شناختی، هستی شناختی، عمل شناختی، و زبان شناختی است، که با یکدیگر روابط دو یا چندسویه دارند. بیشترین فراوانی از نفس در نهج البلاغه مربوط به ساحت عمل شناختی و کمترین آن مربوط به ساحت زبانشناختی است. در میان ساحت‌ها تقدم و آغاز با ساحت معرفت شناختی است. ازمنظر نهج البلاغه، خدا و انسان ارتباط انفسی و دوسویه دارند. خداوند در همه ساحت ها با انسان ها ارتباط و پیوند ایجابی بی واسطه انفسی برقرار کرده است و انسانها هم این امکان را دارند تا با نفس خود با خداوند ارتباط ایجابی بی‌واسطه هستی شناختی، معرفت‌شناختی، عمل شناختی، و زبان شناختی برقرار کنند.
منظور از ارتباط انفسی میان خدا و نفس این است که خداوند در همه ساحت‌ها از نفس یا خود ما به نفس یا خود ما نزدیک تر است و نفس یا خود ما هم می تواند با خدا ارتباطی نزدیک تر از ارتباط با خودش برقرار کند. ارتباط انفسی میان خدا و نفس در ذات الهی نیست در اسماء اوست، خداوند در ذات با ما بیگانه و نسبت به ما مطلقاً دیگری است اما در اسماء از ما به ما نزدیکتر است.

کلیدواژه‌های مقاله :نهج البلاغه نفس ساحت های نفس