اعتبارسنجی سندی و محتوایی روایات تفسیری « ستة ایام » (مطالعه موردی آیه 54 سوره اعراف)

نشریه : مطالعات فهم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : نرگس شکربیگی
پديدآورنده : طیبه باباییان

سال 1399 / شماره پیاپی 13 / صفحه 57-82

چکیده :

عبارت «سِتَّةِ أَیَّامٍ» (الاعراف: 54) که به آفرینش آسمان و زمین در «شش روز» اشاره دارد، به شروع خلقت برمی‌گردد. این مسئله از سده‌های نخستین تاریخ تفسیر تاکنون محل تضارب آرا و تعدد نظرات مفسران فریقین با مسلک‌های فکری متعدد و روش‌های تفسیری متفاوت؛ اعم از روائی، عرفانی، اجتهادی و علمی و .... بوده‌ است. در این میان، تعداد قابل‌توجهی از مفسران عبارت «سِتَّةِ أَیَّامٍ» را به روزهای دنیایی تفسیر کرده‌اند و احادیثی نیز در این باره آورده‌اند که آغاز خلقت را با روز شنبه، یک‌شنبه یا دوشنبه مصادف می‌داند. این مقاله که با روش توصیفی و استفاده از ابزار اسنادی انجام شده‌است، سعی‌داشته تا با ارائه دلایل و شواهد متعدد علمی، مخدوش‌بودن این قبیل احادیث یا مصداق اسرائیلیات بودن آن‌ها را به بوته‌نقد گذارد. ارزیابی‌ها حاکی از آن است که اسانید و راویان این احادیث، مشکوک و مردود بوده و تقریباً هیچ‌یک از طرق حدیث خالی از ضعف نیست. احادیث مذکور به‌لحاظ متنی نیز دارای متنی مضطرب هستند و با عرضه محتوای آن‌ها به معیارهای متقن نقد حدیث از ‌جمله؛ قرآن و علم، مخدوش‌بودن آن‌ها ثابت می‌شود. با‌توجه به اعجاز علمی قرآن و رویکرد تبیینی احادیث صحیح بر کلی‌گویی‌های قرآن، شناسایی احادیث سره ‌از‌ ناسره در این عرصه ضمن دستیابی به اصل هدایت، سدی بر دستمایه ‌قرار دادن احادیث مخدوش به نام اسلام و ادعای تعارض تعالیم آن با علم توسط معاندین خواهد بود.

کلیدواژه‌های مقاله :سته‌ایام، آغاز خلقت، اسرائیلیات، تفسیر، اعتبارسنجی